Wie kennis vermeerdert, vermeerdert smart

Deze woorden van de geheimzinnige Prediker, die volgens velen de mooiste teksten uit de Bijbel schreef, worden sinds de jaren '60 vaak uitgelegd, alsof de Kerk de gelovigen dom wil houden, maar het tegendeel is het geval: de religie wil de mensheid een diepere kennis leren en juist behoeden voor de fatale eindkennis, die tot haar ondergang zal leiden.

Natuurlijk is het heerlijk dat aspirine is uitgevonden, of de keizersnede, maar de keerzijden zijn atoombom, kunstmatige intelligentie zelfs de mogelijkheid om hersenen te kweken, keerzijden die volgens sommigen het einde van het mensdom zullen betekenen. Dit was het centrale thema, dat de getalenteerde theatermaker Timon Blok het publiek voorlegde in zijn magistrale voorstelling Mariecken uit Nijmegen, die de afgelopen week maar liefst zeven maal werd gespeeld op het RIVM-terrein door Theater in 't Groen uit Groenekan. Tegen de vreeswekkende achtergrond van wetenschappelijke installaties probeerde een meesterlijk spelende Mariecken de vraag te beantwoorden of de zegeningen, of juist de gevaren van de wetenschap de voorrang moesten krijgen en verstandig besloot zij op het allerlaatste moment die beslissing uit te stellen tot zij 'wijs genoeg' zou zijn.

Tot schrik van het publiek sloop echter duivelsknecht Serifoth naar achter en blies de wereld toch maar op, uit pure nijd en zo kreeg het publiek een inkijkje in hoe het waarschijnlijk met ons zal aflopen: een onderknuppel die de wereld beëindigt.

De vlotte voorstelling, die voortreffelijk en onversterkt muzikaal omlijst werd door het Schütz Projectkoor, verveelde nergens; er werd alom overtuigend en indringend gespeeld, al dwong de open lucht tot het elektronisch versterken van de prachtige teksten van Blok, waardoor altijd wel wat van de emotie verloren gaat.

Een metafoor misschien voor deze excellente voorstelling: massaliteit leidt tot verwijdering van het origineel, tot het onthechten van de mens van zijn diepste gevoelens, en uiteindelijk tot de ondergang van onze beschaving. Want, zo vervolgt Prediker: 'in veel wijsheid is veel verdriet'. Een mogelijke uitweg biedt ons misschien de apostel Paulus, waar hij zegt: 'Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde'.  (Peter Schlamilch)