Westbroekse Zodden uitgeroepen tot aardkundig monument

door Walter Eijndhoven

Maandag 11 februari werden de Westbroekse Zodden officieel uitgeroepen tot het achtste aardkundig monument in de provincie Utrecht. Namens de provincie onthulde gedeputeerde Mirjam Maasdam een informatiepaneel bij de ingang van de Westbroekse Zodden, aan de Kerkdijk in Westbroek. Het natuurgebied is in handen van Staatsbosbeheer.

De bodem en het landschap van de provincie Utrecht zijn ontstaan ten tijde van de twee laatste ijstijden, het Saalien en het Weichselien, zo'n 250.000 tot 10.000 jaar geleden. Koude perioden (het glaciaal) werden afgewisseld met minder koude perioden (het interglaciaal). Het landijs, in het Saalien kwam het ijs zelfs tot aan de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug, de wind, rivieren en de zee hebben in die tijd hun sporen nagelaten. Daar waar deze sporen nog duidelijk zichtbaar zijn, wordt gesproken van aardkundige waarden. Een aantal bijzondere en unieke aardkundige waarden binnen de provincie zijn benoemd als aardkundig monument, waaronder nu ook de Westbroekse Zodden.

Turfwinning
'Zodde betekent laag en moerassig land en ligt op de grens van zand en veen, tussen de laagveengebieden in het westen en de Utrechtse Heuvelrug in het oosten', vertelt Bert van der Tol, beheerder van het streekmuseum in Tienhoven. 'In de toenmalige moerassen ontstonden dikke veenlagen, doordat afgestorven planten zich ophoopten'. In de middeleeuwen werden deze moerassen ontgonnen. Bij de turfwinning ontstonden petgaten, langgerekte plassen en brede sloten en op de ontstane landbouwgronden werd voedsel verbouwd, niet alleen voor de directe omgeving, maar ook voor inwoners van Utrecht en Amsterdam. 'Het afval van Amsterdam en Utrecht kwam weer in de polder terecht', vult Linda Groot, projectleider bij de Provincie Utrecht aan. 'Omdat dit gebied heel bijzonder is, steken Staatsbosbeheer en de Provincie Utrecht de handen uit de mouwen om de golvende dekzanden weer terug te krijgen'.

In de provincie Utrecht bevinden zich nu acht van deze landschappen: de Grebbeberg, Lange en Korte Duinen, Riviereiland De Bol, Oostbroek en Niënhof, Zwerfsteneneiland, Waaien in Eemland, Plantage Willem III en nu dus ook de Westbroekse Zodden.