Ga op reis door de tijd

door Henk van de Bunt

Woensdag 8 juli werden in het Streekmuseum Vredegoed in Tienhoven de eerste Ontdekkaarten en Informatieboekjes van het Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht - voor het gebied van De Bilt en Stichtse Vecht - uitgereikt aan Maarten van Dijk, wethouder van Stichtse Vecht en Peter Smit, bestuurder van Waterschap Amstel Gooi en Vecht. De reacties waren zonder uitzondering enthousiast. Het was ook de bedoeling dat de Biltse wethouder André Landwehr aanwezig zou zijn (een groot deel van dit Geopark beslaat De Bilt), maar deze was op het laatste moment verhinderd.

Nederland kent op nationaal niveau vele soorten gebieden die vanwege hun bijzondere natuur of cultuur worden beschermd en beheerd (Nationaal Parken en Landschappen, Natuurreservaten, Beschermde stadsgezichten, etc.). Echter de parallel van een UNESCO Global Geopark kent men niet. De term ‘geopark’ wordt wel gebruikt, maar is niet gedefinieerd. Bescherming en beheer van aardkundig erfgoed vindt plaats op provinciaal niveau, waarbij de provincie een voortrekkersrol vervult; in veel provincies ontbreekt echter nog beleid ten aanzien van het geologisch erfgoed of is dat zwak ontwikkeld. Een Geopark is een gebied dat bijzonder is vanwege haar ontstaan, ondergrond, natuur en cultuurhistorie; eigenlijk alle aspecten van onze leefomgeving. Bij Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht is water het hoofdthema en hoe de mens daarmee omgaat. Met de kaart en het boekje wil het Geopark het bijzondere verhaal van het gebied boven tafel brengen en zo het bewustzijn daarover verhogen. 

Woestijn
IJs, wind, water en de mens vormden de Heuvelrug en die natte omgeving. In een ontdekkingstocht kom je te weten hoe het gebied is ontstaan. Hoe komt zo’n die stuwwal daar? Hiervoor moet je meer dan 150.000 jaar terug in de tijd. Toen stuwden ijs massa's aarde en stenen op en vormden zo de Heuvelrug. Water en wind hebben de stuwwal vervolgens verder bewerkt. Of struin door de eeuwenoude bossen of over de grote heidevlakten in het Gooi en verwonder je over de ruimte en weidsheid. Wanneer je over de Soesterduinen loopt, waan je je in de woestijn. Waar komt dit zand vandaan? En wat is de rol van de wind? De geschiedenis ligt hier letterlijk aan en onder je voeten.

Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht gaat over een groot gebied: de hele Heuvelrug, van Gooimeer tot aan de Rijn en de lage en natte gebieden aan weerszijden: de Vechtststreek, het Eemland en de Kromme Rijnstreek. In dit project staan De Bilt en Stichtse Vecht centraal - van Heuvelrug via het laagveen en de polders naar de Vecht. In het aangeboden materiaal verschillende fiets- en wandelroutes en toelichtingen op veel bijzondere plekken in deze gemeenten.

Sporen
Het Geopark Heuvelrug i.o. bestaat niet alleen uit stuwwal, bos, heide en zand. Rondom de Heuvelrug zijn rivieren zoals de Vecht, de Kromme Rijn en de Eem, de Hollandse Waterlinie, de Grebbelinie en de Romeinse Limes. Juist de grote variatie in landschappen, van hoog en droog naar nat en dras, maken dit gebied aantrekkelijk om te ontdekken. Nu, maar zeker ook in het verleden. En dit zie je terug in de sporen die mensen eeuwen geleden hebben achtergelaten in het landschap. Verwonder je bij de prehistorische grafheuvels die overal op de Heuvelrug te ontdekken zijn. En geniet van de prachtige beukenlanen die eeuwengeleden zijn geplant.

Geopark
Het gebied wordt gekenmerkt door een bijzondere combinatie van geologisch erfgoed en de mede door de mens beïnvloede levende natuur, land­schap en cultuurhistorie. De aanwezigheid daarvan is aanleiding voor Stichting Geopark Heuvelrug i.o. om te werken aan de Unesco kwalificatie van Geopark. Overal in de wereld zijn Geoparken, in totaal 147 in 41 verschillende landen. In Nederland is nog maar een Geopark: de Hondsrug. De Heuvelrug en de natte omgeving verdient ook dit predicaat, vindt de Stichting Geopark Heuvelrug i.o. Weten waar deze stichting aan werkt? Kijk dan op www.geopark-heuvelrug.nl

Op pad
Om het gebied goed te ‘beleven’ verdient het aanbeveling om wandel- c.q. fietsroutes te ‘doen’; bijv. de wandelroutes Geopad 111 (Bilthoven en Ridderoordse Bossen (8,9 km)), Geopad 112 (De Biltse Duinen (4,9 km)) of Geopad 120a (De Bilt/Beerschoten (6,0km)) e.a. Als fietstocht zou men kunnen denken aan Van Veenplas tot Heuvelrug van IVN De Bilt (32,3 km). Naast een uitgebreide omschrijving van de route (met kaart) wordt in de folder of het boekje ook informatie gegeven over wat je onderweg ziet; de route voert langs molen Geesina (Groenekan) door De Leijen, langs station Bilthoven, via de Soestdijkseweg Zuid langs of via het Kloosterpark naar het KNMI, langs de Berekuil en de Hooge Kampse Plas. Verder richting Fort Ruigenhoek, richting Achttienhoven, de (nieuwe) Korssesteeg naar de Graaf Floris V Weg. Via de Vuursche Dreef (Hollandsche Rading), de Eikensteeg en de Maartensdijkse Dorpsweg en van daaruit kun je via zelfgekozen paden weer uitwaaien naar de andere kernen van De Bilt 

De Ontdekkaarten en Informatieboekjes zijn gratis te verkrijgen bij de lokale VVV’s. Zie verder ook www.geoparkheuvelrug.nl

Biltenaar Wim Westland was als fotograaf bij de uitreiking aanwezig. In die functie is hij ook betrokken (geweest) bij de ontdekkaarten, informatieboekjes en bij de fietstocht Van Veenplas tot Heuvelrug. Hij verzorgde ook het fotoverslag bij dit artikel: