Herdenking op Fort De Bilt

door Henk van de Bunt

Fort De Bilt aan de Utrechtse Biltstraat is tijdens de oorlogsjaren door de nazi’s gebruikt als executieplaats. Veroordeelde politieke gevangenen, maar ook slachtoffers van represailles of gevangengenomen verzetsstrijders waren er slachtoffer. Om dit blijvend in gedachte te houden is in 1949 de Stichting Herdenkingsmonument Fort De Bilt opgericht door de Utrechtse afdelingen van de Nationale Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland en de Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen in de Bezettingstijd.

Zaterdag 27 april herdacht de Stichting ‘hen die, hier en elders in de Tweede Wereldoorlog het leven lieten voor de vrijheid, het hoogste offer, dat een mens kan brengen’; met deze woorden verwelkomde voorzitter Peter-Paul de Winter de aanwezigen onder wie ook nabestaanden van deze mensen, naast de Loco-Commissaris van de Koning van de provincie Utrecht André van Schie, de Locoburgemeester van de Gemeente Utrecht, mevrouw Rachel Streefland en de locoburgemeester van De Bilt Krischan Hagedoorn. ‘Wij verwelkomen ook de heer Raymond Katjili, die een bijdrage leveren zal, leerlingen van de Utrechtse Daltonschool, die enkele zelfgeschreven gedichten zullen voordragen en de heer Marten Mobach (De Bilt), die de gruwelijkheden van toen van dichtbij heeft meegemaakt. Een groot voorrecht dat u er ook dit jaar weer bij bent.’

Herdenken
De Winter vervolgde: ‘Herdenken, maar vooral ook stilstaan bij, is actueler dan ooit. Overal op de wereld rommelt het, de duidelijke voorbeelden hiervan kennen we allemaal. Immers worden deze beelden dagelijks door de media over ons uitgestort. Maar ook op kleinere schaal komt onverdraagzaamheid op ons af en lukt het ons maar niet die vrede te bewaren. Als kind heb ik het boek ‘Oorlogswinter’ van Jan Terlouw gelezen. Aan het einde van dat boek in het deel dat over de bevrijding gaat, wordt er gesproken over nooit meer oorlog. Helaas, tot op heden is er op deze wereld nog geen dag zonder oorlog geweest. In 2024 en 2025 vieren we dat de Tweede Wereldoorlog 80 jaar geleden ten einde kwam. Door het hele land staan we erbij stil dat Nederland dankzij de inzet van militairen van de geallieerde landen en met hulp van het verzet werd bevrijd. We herdenken de slachtoffers die daarbij vielen’.

Opmaat
‘Het thema voor 4 en 5 mei 2024 is ‘Vrijheid vertelt: opmaat naar 80 jaar vrijheid”. Met dit thema wordt er aandacht gevraagd voor de littekens die de Tweede Wereldoorlog achterliet en die nog steeds zichtbaar zijn. Heel direct in families die dierbaren hebben verloren die zijn vermoord omdat ze in verzet kwamen tegen de Duitse overheersing, mensen die tijdens de Holocaust vermoord zijn of zijn omgekomen door het oorlogsgeweld in Nederland en in Nederlands-Indië/Indonesië. Die littekens die de Tweede Wereldoorlog, maar ook de periode daarna, achterliet zijn 80 jaar later nog steeds zichtbaar. Maar ook breder werkt de Tweede Wereldoorlog door, zoals in de manier waarop we naar de wereld kijken. Alleen in een land zonder oorlog, waar mensenrechten worden nageleefd en waar geen onderdrukking is, kan een samenleving goed functioneren. Een land waar iedereen mag meedenken en meebeslissen, vraagt om ieders verantwoordelijkheid’.

Er waren meer belangstellenden dan zitplaatsen. - (foto Douwe Tijsma)