Archivaris van Westbroek gaat met pensioen

Als je wat wilt weten over de geschiedenis van Westbroek en Achttienhoven moet je bij Wout van Winssen zijn…

Een kleine 50 jaar geleden begon Wout met verzamelen. Zijn archief gaat terug tot 1611 met data van geboortes, trouwen en overlijden. Hij vertelt: 'Ik ben geïnteresseerd geraakt door een oom van mij. Die was altijd met zijn stamboom bezig. Ik kwam ook vaak bij de familie Masmeijer thuis. Gijs Masmeijer was 40 jaar scheepmaker in Maarsseveen bij Brunes vd Berg, maar in zijn vrije tijd schreef hij verhaaltjes in de kerkbode. Gegevens hiervoor haalde hij uit de kerkboeken van de hervormde kerk. In kerken werd alles opgeschreven... De schoolmeester was vaak koster van de kerk en die schreef het op. Ja, zo was dat. Gijs Masmeijer kon bij het archief. Hij heeft alles netjes gesorteerd, nam iedere keer zo'n doos mee naar huis. Later is van al die verhalen een boekje gemaakt, 'Uit het grijs verleden naar het heden'.  Alles wat Gijs Masmeijer thuis had opgeschreven heb ik gekregen nadat hij was overleden. En ja, met al die gegevens werd het voor mij pas echt interessant'. In het koor van de kerk is nu een kast met klimaatbeheersing waarin alle oude documenten, ook die van perkament, liggen opgeborgen.

2600
Inmiddels heeft Wout 13 mappen met foto's van uiteenlopende onderwerpen, gerangschikt op datum: 'Ik heb bijna 2600 foto's. Die ging ik gewoon vragen bij mensen… dáár wil ik iets van weten en dan ging ik dat vragen. Soms zat er een verhaal bij een foto en soms niet. Ik heb ze 186 keer uitgeleend en daarmee zijn ze ongeveer zeven en een half jaar de deur uit geweest. Naar mensen uit het dorp, maar ook uit Maarssen, Hilversum, Utrecht of Amersfoort. Ik heb ze altijd weer terug gekregen en nooit zijn er foto's uit gehaald. Mensen vroegen wel om foto's …'daar staat m'n vader op of m'n opa'…Dan liet ik ze wel even bijmaken. Geen probleem. Ik heb ook op alle hobbybeurzen in het Dorpshuis gezeten. Daar kwamen de mensen kijken. Ze zeiden 'we kunnen ze niet allemaal tegelijk zien'. Dat hoeft ook niet. Zeg maar welke je hebben wil, dan breng ik ze 14 dagen bij je. Dan kun je kijken en dan haal ik ze weer op. Bep van de molen (Schuurman) had dat ook vaak, dan belde ze iemand op: 'Zou jij die foto's willen zien van Wout? O, nou ik zal het hem wel zeggen, dan brengt hij ze wel'. Die bedisselde dat wel.'Foto's werden wel overgenomen door Koos Kolenbrander of De Vierklank ter illustratie van artikelen. Maar bijvoorbeeld ook door Kees Lam: 'Die heeft wel drie keer de foto's gehad en alles over geboortes en trouwen voor het boek dat hij schreef. Van de week belde er nog iemand op van ja, ik heb gehoord dat u veel over Westbroek weet...'

Bijzondere verhalen
'Een paar keer zijn er mensen uit Amerika geweest. Die zochten familie, allemaal zo'n beetje in 1600 weggegaan. Zo kwam er een man bij Cafetaria de Gram met ansichtkaarten van Westbroek met de vraag: 'Is er hier iemand die daar wat van weet'. Toen vroeg Coby of hij mocht komen praten… Simon was thuis. Die spreekt Engels, ik niet. Die man vertelde hoe hij aan zijn naam kwam: 'Rond 1600 zijn 'we' vertrokken naar Engeland. Vanuit Engeland zijn we naar Amerika gegaan en toen moesten we een andere naam aannemen. We hebben toen voor de naam Westbroek gekozen, de plaats waar we vandaan kwamen'.

Ansichtkaarten
'Na de oorlog kregen wij (Van Winssen huishoudelijke artikelen) uit Amerika een verzoek om ansichtkaarten uit Westbroek. Ze stuurden 20 dollar over, een hoop geld in die tijd, en voor dat bedrag stuurden wij ansichtkaarten terug. Dat was een goudmijn. Mijn ouders hadden in de winkel nog nooit zoveel kaarten verkocht. We hadden dozen van 500 stuks met verschillende kaarten. Net als andere winkeliers in het dorp lieten we die maken  Aart Oostrum van het cafetaria liet ze ook maken en de kruideniers van de Berg en De Graaf. Het is twee of drie keer geweest dat we geld kregen om ansichtkaarten over te sturen'.
In de winkel lagen af en toe ook foto's te koop van dorpsgenoten? 'Ja, Koch uit Utrecht, de vader van Noppie Koch, de wielrenner. Die kwam af en toe. Hij stond dan op de hoek van de Kerkdijk, bij de brug, want daar kwamen alle schoolkinderen langs. Dan floot 'ie… Als je eraan kwam lopen, pats, dan knipte 'ie. Hij had zo'n fototoestel, zo'n houten kast. Alle kinderen fotografeerde hij. Hij maakte twee fotootjes, zo naast elkaar. In de winkel hadden we een plaat voor het raam gelegd en daar lagen al die foto's op. Dat was hartstikke leuk, d'r stonden een hele hoop mensen voor het raam te kijken. Ik weet het nog goed, het was 3 gulden voor 2 foto's en 1,50 voor ééntje. Ze lagen, denk ik, 14 dagen in de winkel'.

In de tijd dat hij met z'n fietsenhandel eigen baas was heeft Wout veel gefilmd. 'Dat was makkelijk want als er wat te doen was, een brand bijvoorbeeld, pakte ik de motor of de auto en ging er gauw naartoe. Ja, daar heb ik die dorpsfilm van. Van fotograaf Frans Schaafsma heb ik m'n eerste filmtoestel gekocht. Filmen was voorbij toen ik bij mijn broer Piet in de zaak ging werken, daar kon ik niet meer zomaar weglopen'. Het filmarchief van Utrecht heeft die filmbeelden indertijd gedigitaliseerd.

Dilemma
Maar nu wordt het tijd voor verandering. Wout zou zijn archieven graag in het dorp houden, zodat ze gemakkelijk bereikbaar blijven voor belangstellenden. 'Ik loop er al een tijd mee rond. Zo'n verzameling, waar moet je er op een gegeven moment mee heen. Nu word ik 83 en nou vind ik het wel genoeg. Ik heb het een kleine 50 jaar gedaan… Maar ik heb mensen gevonden die er belangstelling voor hebben. Mijn kerkarchief heb ik nu aan Bep Otten gegeven. Die was d'r heel blij mee. Erg leuk. De foto's en andere papieren geef ik graag aan Karien Scholten'.

Karien: Herinneringen delen en daarmee nieuwe herinneringen maken is één van de doelen van Westbroek Ontmoet. Met regelmaat komen daar foto's en filmbeelden uit het archief van Wout van Winssen van pas. Tevens ligt er een aanbod om de foto's te digitaliseren zodat in de toekomst de fotoboeken op de computer zijn in te zien. Ook op deze wijze komt de verzameling van Wout van Winssen tot z'n recht.      (Karien Scholten)