Nog veel vragen over aardgasvrije wijk Brandenburg-West

door Guus Geebel

De commissie Burger en Bestuur behandelde op 16 april onder voorzitterschap van Jacomijn Baart het voorstel om in het voorjaar van 2025 te komen met een raadsvoorstel over een definitieve aardgasvrije oplossing voor de wijk Brandenburg-West en het college daarvoor de opdracht geven om twee scenario’s te vergelijken. Aan het eind van de behandeling van het agendapunt concludeert de voorzitter dat het een bespreekpunt in de gemeenteraad van 25 april wordt en dat moties en amendementen ingediend gaan worden. 

Het college legde het bronnet en collectieve individuele oplossingen voor en zeven indicatoren waaraan de twee aardgasvrije oplossingen worden gewogen, en vraagt kaders om een gemeentelijk warmtebedrijf uit te werken. Het onderwerp was op 9 april al geagendeerd maar niet behandeld. Alleen Annelies van der Poel kreeg toen de gelegenheid om in te spreken omdat zij op 16 april verhinderd was. Dit keer waren er drie insprekers. Van der Poel constateert dat er maar twee voorstellen worden gedaan. Geothermie is niet meegenomen. Zij heeft niet de indruk dat de kopgroep namens de bewoners spreekt. Zij zegt dat zij bij het allereerste begin betrokken is geweest. Aan de gehouden enquête hecht zij weinig waarde. Deskundigen zeiden dat dit nooit gaat werken. Zij mist transparantie, is ontevreden over de manier van communiceren en dringt aan op uitstel van het besluit. 

Onderzoek
Lisanne Havinga spreekt in namens buurtinitiatief Brandenburg-West waarbij 75 huishoudens zijn aangesloten. Zij zegt heel prettig en intensief met de gemeente te hebben samengewerkt, maar heeft wel bezwaar tegen het raadsvoorstel. ‘Ons doel was uit te zoeken wat de beste aardgasvrije oplossing voor onze wijk was. De gemeente had één oplossing voor ogen, het bronnet waar de subsidie voor is aangevraagd.’ Het bewonersinitiatief heeft in 2023 in samenwerking met de gemeente een gerenommeerd onderzoeksbureau begeleid dat alle aardgasoplossingen in de wijk heeft vergeleken. ‘Uit dit onderzoek kwam dat op nationale kosten en kosten voor de woningeigenaar één alternatief beter scoorde dan het bronnet dat op nummer twee stond. Het gaat in beide gevallen min of meer om dezelfde ingreep. Het enige verschil is wat de warmtepomp als bron gebruikt.’ Zij noemt het pijnlijk te constateren dat in het raadsvoorstel wordt afgeweken van het onafhankelijk advies en wordt voorgesorteerd op een bronnet. ‘Met dit voorstel besluit u dat anders besteden onmogelijk is.’

Oplossing
Nicole van Overbeek spreekt in als voorzitter van BENG! Zij noemt het onderdeel warmtetransitie een mega complexe opgave. ‘De mate van complexiteit hangt mede af van hoeveel natuurlijke warmtebronnen die je in je omgeving hebt en die zijn er niet echt veel in onze gemeente. Met de eerste plannen voor een bronnet, die je om subsidie te krijgen moet uitwerken, hebben we bewoners van Brandenburg-West op achterstand gezet, en dat hebben ze ons laten weten.’ Van Overbeek heeft er vertrouwen in dat dit proces gaat opleveren wat we willen. ‘Een passende oplossing voor Brandenburg-West om van het gas af te gaan. We moeten dit zien als een unieke kans om met elkaar participatie en collectief leren te oefenen.’ Martijn Heuvelhorst spreekt als buurtbewoner zijn bezorgdheid uit over het plan ons aardgasvrij te maken door middel van een proeftuin. Hij noemt dat erg risicovol. Hij vindt het participatie traject onvoldoende. Hij gaat ook in op de financiële last voor de inwoners. Het brengt hem tot de stelling: ‘De bewoners van Brandenburg-West worden door de gemeente geïnformeerd, uitgenodigd en vervolgens genegeerd.’

Vragen
In eerste termijn van de commissie vraagt Floris den Boer (D66) om meer uitleg over het draagvlak van de plannen. Erik den Hertog (Lokaal De Bilt) wil meer informatie over de kosten. Peter Flierman (CDA) noemt het een heldere startnotitie. Hij vraagt zich wel af of de gemeente een eigen bronnet moet exploiteren. Bas Oskam (Forza De Bilt) vraagt of met Stedin is gesproken over een zwaardere stroomvoorziening. Mattheus Nagel (ChristenUnie) wil weten waarom Geothermie niet is overwogen. Jan van Asselt (SGP) maakt een compliment over de geleverde stukken en stelt onder meer vragen over de subsidie. Ralph Jacobs (VVD) vraagt nadere toelichting over de indicatoren. Hij constateert dat insprekers zich zorgen maken over gasafsluiting waarmee gedreigd wordt, kosten en technische risico’s. Hij vraagt of het bronnet vervangen zou kunnen worden door een Geothermieput op de Schapenweide. Gija Schoor (PvdA) wil weten of het water in een andere wijk gebruikt kan worden wanneer hier voor een andere oplossing dan het bronnet wordt gekozen. Rinus Scheele (GroenLinks) vraagt wat verdere consequenties voor de wijk zijn bij de aanleg van het bronnet. Ook wil hij weten wat de achterliggende gedachte bij de subsidieverstrekking is.

Antwoorden
Wethouder Krischan Hagedoorn beantwoordt in zijn eerste termijn de vragen. D66 vroeg hoe het draagvlak verhoogd kan worden. De wethouder noemt de keukentafelgesprekken en een enquête die in 2025 wordt gehouden. ‘Het is een startnotitie en we gaan nu intensief in gesprek in de wijk met iedereen. De subsidie van het Rijk is alleen voor het warmtenet. In 2050 moet iedereen van het gas. Een eerdere afsluiting is een bevoegdheid van de gemeenteraad.’ De wethouder zegt dat hij graag de subsidie wil aanwenden om een kostbare lokale bron in te zetten voor lokale warmte in onze gemeente. Op de vraag van Forza De Bilt of het met Stedin is besproken zegt hij: ‘Ja en daar hebben we een goede afstemming over gehad.’ Geothermie is om drie redenen niet interessant voor Brandenburg-West. De ontwikkeling van Geothermie laat op zich wachten en op korte termijn voor ons niet interessant. We hebben een lokale bron vlakbij en daarnaast is het aanzienlijk duurder. Hoe we aan zeven indicatoren zijn gekomen: ‘Die hebben we opgehaald bij andere gemeenten, adviesbureaus en gebruik gemaakt van andere proeftuinprojecten. We gaan de mogelijkheden van een warmtebedrijf onderzoeken en uitwerken.’

Warmtebedrijf
In de tweede termijn kondigt Floris den Boer aan een motie te overwegen als de enquête wordt gezien als een intentieverklaring. Ralph Jacobs zegt met drie amendementen te komen. Wethouder Krischan Hagedoorn gaat in op vragen over warmtebedrijven. ‘Het is fijn dat u kaders krijgt voor een warmtebedrijf in publieke handen, want dat kun je ook inzetten op het moment dat je bijvoorbeeld overgaat tot Geothermie of de lokale bron in andere wijken in gaat zetten. Misschien komt er in de toekomst een andere warmtebron die wij nog niet kennen.’ Het lijkt hem goed dat we daar kaders voor hebben. ‘Het is publiek eigendom, maar kan ook van de provincie zijn. Laat de beheerder vooral iemand zijn met veel technische kennis van warmtenetten en weet wat te doen wanneer er een storing is.’ Over warmtenetten die mislukten zegt de wethouder dat dit bij zijn weten allemaal hoge temperatuur warmtenetten zijn, dus niet ons soort warmtenet. ‘Je kunt een goede draagvlakmeting doen door ervoor te zorgen dat inwoners alle feiten en een goede aanbieding krijgen waardoor ze appels met appels kunnen vergelijken en weten waar ze aan toe zijn.’

De rioolzuiveringsinstallatie als leverancier van een warmtenet. 

In de wijk staan verschillende woningtypen.