'Rouwende' eenden.
'Rouwende' eenden.

Eendendrama

Algemeen Dieren

door Walter Eijndhoven

De wilde eend is een algemeen voorkomende watervogel in Nederland en veel te vinden in parken, vijvers en slootjes. Tijdens de wintermaanden vormen de vogels koppeltjes, waar het bij tijd en wijle heftig aan toe gaat. Tot aan verdrinking aan toe. Op Landgoed Eyckenstein vond een vrouwtje de dood dankzij diverse opdringerige mannetjes.

Langskomende schoolkinderen op het landgoed keken geschokt toe, toen zij een dode vrouwtjeseend zagen liggen, omringd door vier mannetjes. 'Regelmatig zie ik woerden (mannetjes eenden) achter de vrouwtjes aangaan, zelfs als zij jongen hebben', vertelt Barbara van Boetzelaer, bewoonster van Landgoed Eyckenstein. 'Eén van deze vier mannetjes heeft zelfs 24 uur bij het vrouwtje de wacht gehouden.

Verkrachtingen
Volgens watervogelkenner Wigle Braaksma schijnt dit gedrag steeds vaker voor te komen bij wilde eenden. 'Als watervogelliefhebber ben ik vaak in het veld te vinden en ben ik regelmatig getuige van ware 'verkrachtigingen" van vrouwtjes door woerden', vertelt hij. 'Vier woerden op één vrouwtje, waarbij zij net haar kop boven water kan houden. Soms is zij zo verzwakt, dat zij zelfs verdrinkt'.

Volgens Braaksma is er nog geen waterdichte verklaring voor dit gedrag, omdat bij andere eendensoorten dit gedrag niet wordt gezien. 'Als vogelkenner stel je jezelf natuurlijk wel de vraag waarom woerden dit gedrag vertonen. Eén van mijn veronderstellingen, zeker weten doe ik het dus niet, is: het aantal wilde eenden neemt de laatste jaren steeds verder af, met name zie je steeds minder vrouwtjes in de natuur. Wij, biologen, noemen dat een "ongelijke ratio tussen de seksen of sexe-ongelijkheid". Alle mannetjes willen zich graag voortplanten, dus als zij een alleenzwemmend vrouwtje zien, gaan zij erop af. Soms met een hele groep. Het gevolg is dat een vrouwtje kan verdrinken, als meerdere woerden haar tegelijkertijd willen bevruchten'.

Krakeend
Woerden die uit zijn op voortplanting laten ook vrouwtjes van de krakeend, een andere eendensoort, niet met rust. 'Het aantal krakeenden in Nederland neemt snel toe', legt Braaksma uit. 'Waarbij wij constateren dat er ongeveer evenveel mannetjes als vrouwtjes zijn. Helaas lijken vrouwtjes krakeend en wilde eend erg op elkaar. Dus zijn krakeenden ook de sigaar van verliefde woerden'.

In tegenstelling tot wat Van Boetzelaer in de vijver ziet gebeuren, kent Braaksma geen gevallen waarbij woerden vrouwtjes met jongen belagen. Braaksma: 'Uit mijn waarnemingen blijkt dat woerden vrouwtjes op het nest of met jongen, volledig met rust laten'. Kortom: zelfs bij een algemeen voorkomende vogelsoort als de wilde eend valt nog veel nieuw gedrag te ontdekken en verklaren.