Grenzen verkennen

Wandelend door de vrije natuur kom ik regelmatig hekken tegen. Meterslange hekken in het groen tonen aan dat de natuur is verdeeld. Groezelig gaas illustreert dat eigenaren bij een notaris hebben laten beschrijven hoe de vrije ruimte is opgesplitst. Uitgemeten waar het water wordt gescheiden en wie verantwoordelijk is voor welk stukje bos. Regels en wetten van eigendom, begrippen door mensen bedacht om zekerheid en houvast te bieden.

Om die grenzen te verdedigen helpt de natuur vaak een handje mee. Over de omheining in de ruigte vormen braamstruiken en brandnetels praktisch ondoordringbare hagen. Struiken vinden er houvast, stekels en brandharen houden indringers op afstand. Ook aan dieren in de natuur biedt hekwerk zekerheid. Hoge hekken stellen grenzen aan de wolf, bieden veiligheid aan moeflons en regelen dat zwijnen geen schade kunnen aanrichten. 

Toch is die afscheiding maar relatief, passend in een menselijke ordening. De natuur zelf stelt heel andere grenzen. Grenzen van nat en droog, van warm en koud, zon en schaduw. Grenzen waar het leven zich vanzelfsprekend naar voegt. Hieruit ontwikkelde zich een eindeloze soortenrijkdom, ieder met z’n eigen mogelijkheden en daarmee eigen leefgebied. Een geheel andere verdeling van de wereld. Natuur getuigt hierin juist van verbondenheid, niet van grenzen. 

Klimaatverandering trekt zich overigens van grenzen niks aan. De zeespiegel stijgt en rivieren treden buiten hun oevers. Het brengt mensen op de been, op zoek naar een oplossing. Het beweegt planten en dieren naar nieuwe gebieden en noodzaakt talloze mensen om op zoek te gaan naar veiliger oorden. De gevolgen zijn voor ons niet te overzien.

Het betekent dat we de wereld door een andere bril moeten bekijken. Natuur kun je niet bezitten. Alleen grenzen in de tijd zijn onverbiddelijk. 

(Karien Scholten)

In haiku:

Grenzen verdelen
Parallelle werelden
Groen samengebracht