Volop komkommers in komkommertijd

door Guus Geebel

Kleine nieuwsfeiten worden in de media gedurende de zomermaanden vaak uitvergroot tot artikelen die zelfs de voorpagina halen. Het is komkommertijd en dus een periode van nieuws schaarste. Waarom juist de komkommer hiervoor symbool staat is niet duidelijk. Multatuli (1820-1887) had het in een tekst al over ’het hartje van den komkommertyd’. In de komkommerteelt is het juist een periode van grote drukte.

Jeroen Verheul (50) is komkommerteler aan de Gageldijk in Maarssen. Hij is vanaf 1991 in het bedrijf werkzaam en nam het in 2001 over van zijn vader. Het bedrijf is nu 37.000 vierkante meter groot. Op het bedrijf worden alleen komkommers geteeld. ‘We doen drie teelten per jaar’, vertelt Jeroen. ‘We beginnen met plantjes die elders uit zaad zijn getrokken. De planten komen in de kas als ze ongeveer vijftig centimeter zijn. Ze worden handmatig aan touwtjes naar boven geleid omdat komkommers dat niet zelfstandig kunnen. Dat heet indraaien. Er wordt niet in de grond geteeld, want grond is heel gevoelig voor ziekten, omdat je allerlei aaltjes in de grond krijgt. Daarom gebruiken we een substraat, in dit geval steenwol. Daar telen we het hele jaar komkommers in. In twee weken tijd zijn de planten 2,10 meter. Dan halen we de kop eruit en na tweeënhalve week hebben we in deze tijd de eerste komkommers. De tweede en derde teelt, in de zomer en herfst, hebben we het ras Lausanne. In het voorjaar telen we een ras dat goed tegen een lichtarme periode kan.’

Steenwol
‘Eind van het jaar hebben we de teeltwisseling en wordt alles opgeruimd en gerecycled bij het bedrijf Rockwool. Daar krijgen we dan weer nieuwe steenwol van. Het is dus een continu proces waarmee we steeds weer schoon beginnen. Eerst worden dan weer de meststoffen ingebracht. Er wordt nauwkeurig uitgerekend wat de beste meststoffen zijn. Omdat je een monocultuur hebt, dus één teelt, is er altijd gevoeligheid voor ziekten. Wij telen zoveel mogelijk milieubewust. Voor de bestrijding van schimmels worden nog chemische middelen gebruikt, maar de rassen zijn inmiddels beter bestand tegen bijvoorbeeld meeldauw waardoor we op een lager niveau met bespuitingen zitten. We doen dat met een verneveling in de kas, dat gebeurt ’s nachts met de ramen dicht. Dan heb je een ruimtebehandeling en is niemand in de kas. Als het na twee uur klaar is kun je er de volgende dag weer in werken’, vertelt Jeroen Verheul.

Ontwikkelingen
‘In vergelijking met vroeger zijn de rassen sterk verbeterd, wat een hogere productie geeft. Er is een onderzoekscentrum in Bleiswijk, dat connecties met Wageningen heeft, waar op praktijkbasis veel wordt onderzocht. Zo zijn we bezig om van alles te verbeteren en efficiënter te doen. Wij oogsten nu zo’n 200 komkommers per vierkante meter. Op jaarbasis zo’n zeven miljoen stuks.’ De komkommerprijs voor de consument is al jaren niet veel veranderd. Verheul zegt wel dat de verhouding tot wat de teler krijgt inmiddels verbeterd is. De komkommer groeit aan een vrouwelijke plant en heeft gele bloemen, die zelf bestuivend zijn.

Afzet
In 2008 is het oude gedeelte van het complex vernieuwd en is een aantal nieuwe ontwikkelingen doorgevoerd. Het interne transport in de kas gaat nu efficiënt met een robotkar. ‘We hebben toen ook een energiemotor aangeschaft waarmee we elektriciteit aan het net leveren. De warmte die daarvan vrijkomt gebruiken we zelf. We zijn dus ook een soort stroomproducent. Zo ga je gunstig om met de energiebalans. Wij zitten nog steeds bij The Greenery, een coöperatie die de afzet voor ons regelt. De wijze waarop verandert inmiddels wel. We regelen veel meer zelf en brengen minder komkommers bij The Greenery. Dat betekent dat ik van The Greenery opdracht krijg die ik hier klaarmaak voor rechtstreekse verzending. Duitsland is met 80 procent een belangrijke afnemer voor ons.’

Gezond
De komkommer komt oorspronkelijk uit de tropen. Het is ook familie van de courgette. Een komkommer kan heel groot worden. ‘We snijden ze meestal tot vier of vijf ons, maar ze kunnen wel twee kilo worden.’ Jeroen eet ze zelf ook graag. ‘Ik vind ze lekker.’ Hij ziet een goede toekomst voor de komkommer. ‘Mensen houden van gezond en ze willen fit blijven. Daar past een komkommer goed bij.’ Door de grote hoeveelheid water en het lage caloriegehalte wordt de komkommer beschouwd als een echte slankmaker. Gevraagd naar een lekker recept zegt Verheul: ‘Gewoon uit het vuistje en op verjaardagen met een dipsausje. Dat gaat er altijd wel in.’