‘Vlinderen’ met de Led emmer

Het zal menigeen bekend zijn dat sommige dieren, met name insecten, op licht afkomen. 

Ook de mens heeft die neiging. Zie maar hoeveel bekijks er is als er brand is. Waarom de insecten dit doen is nog niet echt bekend. Er zijn verschillende theorieën. Insecten hebben facetogen bestaande uit vele kleine oogjes. Door de verschillen in de lichtval op de oogjes zouden ze hun richting kunnen bepalen. Ook bekend is dat je met volle maan met een vlinderval weinig kans hebt.

Al een tiental jaren probeer ik met een lichtval insecten, met de nadruk op nachtvlinders, te lokken en te vangen zodat ik ze kan bekijken en op naam kan brengen. De lichtval is niets meer dan een sterke lamp met een groot wit laken, waar de insecten op af komen. Door een trechter met een emmer eronder te zetten vallen de vlinders in de emmer waar ze zich kunnen verschuilen in eier-dozen. Aan het eind van de nacht kun je dan rustig de vlinders fotograferen en op naam brengen. Het zijn niet alleen de nachtvlinders, maar ook allerlei vliegen, muggen , kevers, wantsen etc. Zo hebben we op een nacht wel eens ruim 60 meikevers gevangen, die op het licht af waren gekomen. Nagenoeg allemaal mannetjes die op zoek waren naar een vrouwtje.

Bij loslaten van de vlinders is het wenselijk dit zo vroeg mogelijk te doen. Diverse malen heb ik Pimpel- en Koolmezen op de loer zien zitten die menig vlindertje na het loslaten te pakken kregen.

Demonstratie
Een paar jaar geleden kreeg ik een uitnodiging om met mijn vlinderval een demonstratie te geven midden in de stad Utrecht. Er was een kunstenaar die in één of ander cultuurprogramma (genaamd het Mottenbal) iets met vlinders had bedacht. Midden in de metropool, gelegen tussen auto(-bus) banen, fietspaden, recht tegenover een grote Moskee met twee verlichte torens was een klein grasveldje met een klein gebouwtje, wat struiken en boompjes. Tijdens het opstellen van de val vertelde ik gekscherend nog dat het wel een succes zou worden met die twee verlichte torens van de Moskee als landingslichten. 

Het was weliswaar ’s avonds maar door de straatverlichting en de verlichting van de gebouwen was het bijna daglicht. Vlak naast de postzegel gras raasden de bussen, taxi’s, auto’s, brommers etc. langs. Ik had er dus weinig vertrouwen in dat het wat zou worden. Na een paar uur had ik slechts twee vlindertjes op het doek kunnen zien naast de gebruikelijke kleine vliegjes etc. Toen ik erover nadacht om te gaan stoppen zag ik een vlinder op het doek afkomen maar direct weer in één van de struiken wegduiken. Gelukkig had ik een netje waarmee ik het heb kunnen vangen, fotograferen en bekijken. Aan de hand van mijn vlinderboekje kon ik het op naam brengen. Het is niet verzonnen. Het bleek een Turkse Uil. Deze soort schijnt o.a. ook veel voor te komen in gebieden met grote verlichte kassen, zoals het Westland. Onder grote belangstelling werd met bewondering het vlindertje bekeken. Actie geslaagd. 

Inmiddels schrijdt de technologie voort en is In samenwerking met o.a. de Vlinderstichting de Led Emmer ontwikkeld. De emmer met de eierdozen en de trechter zijn gebleven. Op de emmer staan drie plexiglasschermpjes met in het midden een set LED-lampjes. Deze worden gevoed door een Powerpack. Door middel van een lichtsensor gaat het licht aan wanneer de duisternis intreedt en uit wanneer het licht wordt. De val kan dus overal worden ingezet.

Ik heb sinds een paar maanden zo’n val en al diverse nachten opgesteld. Het werkt en ik heb zo toch al weer enkele soorten op mijn lijstje kunnen bijschrijven. Zo heb ik in al die jaren al ruim 240 verschillende soorten nachtvlinders alleen al in mijn tuin kunnen bewonderen. Er zijn ruim 2400 soorten in Nederland dus er zijn nog kansen zat.

Rob Timmer - IVN De Bilt.