De Ster van Bethlehem

Volgens verhalen uit de Bijbel leidde de ster van Bethlehem de drie Wijzen uit het oosten naar de stal waar Jezus zou zijn geboren. Het evangelie(-boek) van Mattheüs, hfdst. 2, vertelt over wijzen die de ster volgen om het huis van Jozef en Maria te vinden, maar welke ster is nu die ‘Ster van Bethlehem’?

door Walter Eijndhoven

Bestaat deze ster echt? Of is het toch aan een ‘wonder Gods’ toe te schrijven? Harold Oechies, dominee bij de Centrumkerk in Bilthoven heeft in ieder geval geen idee welke ster de ‘Ster van Bethlehem’ zou kunnen zijn: ‘Vanuit de theologie is daarover niets bekend’, vertelt hij. ‘Wel heb ik gelezen dat het een toevallig passerende komeet of een samenstand van planeten zou kunnen zijn’.

Super
Volgens de site hemel.waarnemen.com wordt vaak gesproken over een samenstand van heldere planeten, een supernova (een ontploffing van een zware ster) of een mogelijke passage van een komeet, in dit geval komeet Halley. Een supernova, een ontploffende ster, is maandenlang veel helderder dan de ster was voorafgaande aan de ontploffing. Soms is deze ster zelfs te zien op klaarlichte dag, maar kort voor het begin van de jaartelling is bij wetenschappers niets bekend over zo’n supernova.

Komeet
Ook een passerende komeet kan mogelijk als de Ster van Bethlehem worden gezien. Dezelfde site schrijft hierover: ‘mogelijk kan een periodieke komeet (een komeet die regelmatig vanaf de aarde te zien is) worden aangemerkt als dé ster’. Wetenschappers berekenden welke komeet de aarde passeerde rond de geboorte van Jezus. Na veel rekenwerk zou komeet Halley zo’n 12 jaar voor het begin van de jaartelling zichtbaar zijn geweest. Ook deze periodieke komeet kan dus niet de Ster van Bethlehem zijn geweest.

Dr. Pieter Lalleman schrijft in het Reformatorisch Dagblad van 6 december 2016 onder andere: ‘Het is waar dat wij niet precies weten op welke dag en in welk jaar Jezus werd geboren. Op dat moment dacht niemand ‘Stop de klok, wij beginnen met een nieuwe jaartelling’. Dat bedacht men pas rond het jaar 525, toen de bisschop van Rome opdracht gaf aan de monnik Dyonisius de Kleine de paasdatum goed te regelen. Deze monnik berekende de christelijke jaartelling. Alleen zat de man er vijf of zes jaar naast, bleek pas veel later. Volgens het artikel in het Reformatorisch Dagblad denken wetenschappers nu dat Jezus’ geboortedatum waarschijnlijk in het jaar 6 of 5 voor Christus was. Hij werd namelijk geboren tijdens de regeerperiode van koning Herodes (te vinden in het boek Mattheüs (2)) van wie bekend is dat hij in 4 voor Christus overleed. Komeet Halley was in die tijd dus al lang verdwenen.

Samenstand
Ook een conjunctie, een samenstand van planeten, kan leiden tot de Ster van Bethlehem. Op de website www.bijbelaantekeningen.nl worden geen samenstanden van planeten genoemd. Wel zijn er diverse hypothesen, dat de Ster van Bethlehem een samenstand van planeten is geweest, in de periode van 3 voor Christus tot het eind van het jaar 2 voor Christus. In deze ongeveer anderhalf jaar waren drie samenstanden te zien: de meervoudige conjunctie tussen de planeten Venus en Jupiter, de conjunctie van de planeten Mercurius, Venus, Mars en Jupiter en de bedekking van de ster Regulus door de planeet Jupiter. Volgens deze website viel vooral de conjunctie tussen Venus en Jupiter op, op 17 juni 2 voor Christus.

Toeval(lig)
Ook dit jaar vindt toevallig weer een samenstand van planeten plaats, namelijk die van Jupiter en Saturnus. Volgens de website van NewScientist (www.newscientist.nl) trakteren de twee planeten ons op een zeldzaam fenomeen. Voor het eerst sinds de middeleeuwen lijken op 21 december de twee grootste planeten van ons zonnestelsel bijna samen te smelten tot één heldere ster aan de hemel. Vanaf de aarde lijken deze twee planeten dichtbij elkaar te staan. In werkelijkheid is de afstand een kleine 700 miljoen kilometer tussen beide planeten. Dit jaar hebben wij dus toch een soort Ster van Bethlehem.

Misschien komen wetenschappers er nooit achter welke ster nu echt de Ster van Bethlehem is. En misschien is dat wel het beste. De geboorte van Jezus blijft een intrigerend verhaal. En wie weet geschiedde tijdens Zijn geboorte toch een wonder?