Lohmanorgel: één van de Utrechtse monumentale orgels

door Henk van de Bunt

Vrijdag 1 juni presenteert Stichting Utrecht Orgelland in de Oude Kerk te Soest een kleurenbrochure over monumentale, historische orgels in de provincie Utrecht. De eerste exemplaren zullen aangeboden worden aan de Utrechtse Commissaris van de Koning, de heer W.I.I. van Beek, en aan de Burgemeester van Soest, de heer R.T. Metz.

Han Siemons (Maartensdijk) is secretaris van de organiserende Stichting: ' Deze brochure is de laatste in een reeks over orgelfronten en beschrijft de periode 1800 - 1850. In woord en beeld passeren zo'n 40 grote en kleine orgels binnen de provincie Utrecht de revue, waaronder het begin dit jaar in gebruik genomen 'nieuwe' orgel van de Oude Kerk van Soest. Ook het Lohmanorgel uit de Biltse Dorpskerk komt in de brochure voor'.

Lohmanorgel
Jan Bulk is vaste organist en bespeler van het Lohman Orgel: 'In de Dorpskerk heeft bijna 200 jaar geen orgel gestaan. In die tijd was er een voor- zanger. In 1843 werd aan de orgelbouwers G.W. en H.B. Lohman de opdracht voor de bouw van een orgel gegeven. De prijs voor het orgel kwam op ƒ2950,-. Op 31 augustus 1845 werd het orgel voor het eerste gebruikt in een eredienst. In 1908 werden herstelwerkzaamheden en klankwijzigingen uitgevoerd. Er werden ook enkele stemmen vervangen. In 1920 brak er brand uit in de kerk waardoor ook het orgel werd beschadigd. Het orgel werd opnieuw gerestaureerd opnieuw. In 1963/1964 werd aan het orgel nogmaals een technisch herstel uitgevoerd. Aan het einde van de jaren zeventig van de vorige eeuw werd het orgel door een andere firma gerestaureerd. Met deze restauratie is getracht het oorspronkelijke Lohman-klankbeeld weer zoveel mogelijk terug te brengen. Het in 1908 toegevoegde pedaal is gehandhaafd. Tevens kreeg het orgel zijn lichte kleur weer terug'.

In te spelen
Voelt een organist in 2018 zich nog steeds gewaardeerd? 'Ik krijg vaak positieve reacties vanuit de gemeente', vertelt de Biltse organist. Hij denkt ook dat het orgel altijd wel zal blijven als begeleiding van de samenzang en zeker als concertinstrument. 'Alleen bij de jongere generatie is het instrument -uitzonderingen daargelaten- de laatste tijd helaas minder in de belangstelling. Men is blijkbaar toch een beetje 'uitgeluisterd' op het kerkorgel', constateert hij met enige spijt. Er wordt op dit gebied ook naar nieuwe wegen gezocht. Er ontstaan moderne geestelijke liederen, die ook de jeugd aanspreken en waarbij andere begeleidingsinstrumenten beter tot hun recht komen. Het hoort bij de vernieuwingen van deze tijd die langzaam kerken binnen komen'. Jan Bulk vindt het fijn om met bepaalde melodieën in te spelen op bijvoorbeeld de inhoud van de verkondiging. Die gelegenheid is er soms op bepaalde momenten in de eredienst. Dat vraagt naast improvisatietalent ook kennis van het oude en nieuwe kerklied.

Muzikaal afscheid
Wie op korte termijn het Lohmanorgel eens buiten een Kerkdienst om wil beluisteren kan dat doen op zaterdag 2 juni tijdens het afscheidsconcert van een andere bespeler van het orgel in de Dorpskerk: Kees Geluk. Voor de familie Geluk naar Costa Rica vertrekt, zal Kees op 2 juni een afscheidsconcert geven. Het concert begint om 20.00 uur. Het concert duurt ca.1 uur.