Voortgang herinrichting Hooge Kampse Plas

In mei 2010 is gebiedsontwikkelaar K3Delta in samenwerking met het Utrechts Landschap gestart met de verdieping en herinrichting van de Hooge Kampse Plas in Groenekan. Het Utrechts Landschap heeft als eigenaar van de plas opdracht gegeven aan K3Delta om deze voormalige zandwinplas en stortplaats om te vormen tot een prachtig natuurgebied.

Het werk wordt door uitgevoerd in nauwe samenwerking met een klankbordgroep, bestaande uit Stichting Brigida, Dorpsraad Groenekan, Stichting Milieuzorg Zeist e.o., IVN-De Bilt e.o., Vogelwacht Utrecht, gemeente De Bilt en Groenekans Landschap. Dinsdag 10 april was het 20^e klankbordoverleg.

Geschiedenis
De Hooge Kampse Plas is begin jaren '70 van de vorige eeuw ontstaan door zandwinning voor de aanleg van de A27. Er bleef een diepe plas over, die na de zandwinning is gebruikt voor het storten van bedrijfsafval (1974-1977) en baggerspecie uit het Amsterdam-Rijnkanaal (1978-1979). De bedoeling was om de plas weer als weiland op te leveren, maar de stank die de plas toen produceerde, heeft er voor gezorgd dat men toen is gestopt. In combinatie met de steile oevers leverde deze situatie nauwelijks waarde voor de natuur op. Mede om de ecologische waarde van de plas te verhogen, is dit zgn, verondiepingsproject gestart. Daarbij wordt onder meer de verontreinigde bodem afgedekt.

Fases
Fase 1 van de natuurontwikkeling bestaat uit het maken van eilanden, flauwe oevers met riet en ondiep water (circa 1,5 meter diep) aan de noordzijde van de plas. Door het ondiepe water kunnen waterplanten op de bodem groeien. De zuidzijde blijft minimaal 10 meter diep. Deze dieptesprong is een extra waarborg voor behoud van helder water, nu en in de toekomst. Helder water is van belang voor de diverse soorten eenden, die al duikend en op zicht hun voedsel moeten zoeken. Een belangrijk onderdeel is de aanvulling van de steile oever langs het fietspad, waardoor een stabiele oever ontstaat, die niet afkalft. Daardoor kan het fietspad worden behouden voor de toekomst.

Voortgang
Vanaf de start in mei 2010 is er inmiddels 1,1 miljoen m³ grond en waterbodem in de plas aangebracht. Voor de inrichting van het Noordelijk deel van de plas (fase 1), waarin ook eilanden worden gemaakt, is de benodigde hoeveelheid toegepast. Het eerste compartiment (noordoostelijk deel) is in oktober 2014 opgeleverd. Het tweede compartiment (noordwestelijk deel) is de afgelopen jaren droog gepompt om de bovenlaag te laten 'rijpen'. Door weer en wind wordt een draagkrachtige korst gevormd, waardoor het terrein begaanbaar is geworden voor graafmachines. De ondergrond is in het najaar 2017 geëgaliseerd. In september zullen de eilanden op de juiste hoogte worden aangelegd, inclusief een zandige bovenlaag. De ontstane begroeiing in dit compartiment is dus tijdelijk van aard en heeft bijgedragen aan de natuurlijke rijping van de ondergrond. Betreden van het droog gepompte deel is verboden i.v.m. het gevaar van drijfzand.

Dijken
Tot slot wordt het compartiment weer onder water gezet en worden de dijken verwijderd. Langs de oever zal tevens een vogelkijkscherm en een oeverzwaluwwand worden aangelegd. Op basis van het huidige vultempo kan het gehele natuurontwikkelingsproject project, dus inclusief fase 2 (de herinrichting van de zuidzijde), in 2020 worden afgerond. De planning is wel afhankelijk van de vrijkomende hoeveelheden overtollige grond en waterbodem vanuit de omgeving.

Waterkwaliteit
De grond en waterbodem die in de Hooge Kampse Plas wordt aangebracht, wordt vooraf door een erkend bedrijf gekeurd en is veelal afkomstig van gemeenten en waterschappen. De aangevoerde waterbodem wordt via een vultrechter in de plas gebracht. Hierdoor is de vertroebeling van het water minimaal. Bij sommige partijen grond ontstaan schuimvlokjes, gevormd door natuurlijke eiwitten uit de bodem, die vaak binnen een etmaal vanzelf weer verdwijnen. De waterkwaliteit wordt vanaf 2010 elke twee maanden gemeten door het Biltse ingenieursbureau Sweco (voorheen Grontmij). Hieruit komt tot dusver naar voren dat de waterkwaliteit ruim binnen de ecologische normen blijft. Overigens controleert ook het Waterschap de waterkwaliteit regelmatig.

Flora & Fauna
K3Delta houdt zorgvuldig rekening met (beschermde) plant- en diersoorten die zij tijdens de uitvoering tegenkomt. Daar zijn ook ecologen van Stichting Het Utrechts Landschap bij betrokken. Ook wordt er dankbaar gebruik gemaakt van de vele waarnemingen die door de deskundige vogelliefhebbers van de Vogelwacht worden doorgegeven. Waarnemingen van verstoringen of bijzondere flora en fauna kunnen worden doorgegeven aan boswachter Rob Veenbrink (tel. 030 2205555 of e-mail info@utrechtslandschap.nl). Voor de laatste ontwikkelingen zie www.utrechtslandschap.nl.

Nationale vogelweek
De Hooge Kampse Plas was dit jaar onderdeel van de 'Nationale vogelweek'. Op zaterdag 19 mei wordt bij de Hooge Kampse Plas een viertal vogelexcursies georganiseerd door Vogelwacht Utrecht, IVN en Het Utrechts Landschap. Aanleidingen zijn de jubilea van provinciale Vogelwacht (60 jaar) en lokale IVN-afdeling (50 jaar). Aanmelden loopt via de Vogelbescherming (www.vogelweek.nl); er is ruimte voor 4 x 40 deelnemers.    Wim Vermeule (K3Delta)