Het Bert Bos-pad is jarig

door Henk van de Bunt

Op maandag 28 augustus viert het Bert Bos-pad (tussen Westbroek en Hollandsche Rading) haar 20^ste verjaardag. Donderdag 28 augustus 1997 werden de Westbroekse Zodden opengesteld voor publiek. Na jarenlange werkzaamheden in dit natuurreservaat van Staatsbosbeheer was het de tijd om de wandel- en natuurliefhebbers kennis te laten maken met dit unieke stukje Utrecht. Met Bert van Dijk van Staatsbosbeheer gaan we op verjaarsvisite.

Bert van Dijk: 'In 1991 is Staatsbosbeheer begonnen met het graven van nieuwe petgaten in de Westbroekse Zodden. De Landinrichtingsdienst gaf de Universiteit van Utrecht opdracht een vijfjarig onderzoek te houden naar de natuurlijke ontwikkeling in de nieuw gegraven petgaten. In de zomer van 1992 is men begonnen met de monitoring ervan. Open water in laagveenmoeras gaat op den duur verlanden. Op deze plek is een zeldzaam stadium in het verlandingsproces zichtbaar. Via de loopplank kun je dit stukje nieuw gevormd 'land' bewandelen. Trilveen is uniek vanwege de vele zeldzame plantensoorten, die er groeien. Moeraslathyrus, rietorchis, moeraskartelblad, klein blaasjeskruid en waterdrieblad zijn daar mooie voorbeelden van. Bovendien groeien er diverse zeggensoorten. Het grootste gedeelte van het plantenpakket wordt gevormd door veenmos. Typische moerasvogels als purperreiger, kleine karekiet, rietgors en roerdomp voelen zich thuis in deze unieke omgeving'.

Waterhuishouding
'Water van goede kwaliteit is een voorwaarde voor de ontwikkeling van trilveen. In de Westbroekse Zodden is dat water afkomstig van de Utrechtse Heuvelrug. Dit komt als kwelwater boven. De kwaliteit van dit kwelwater is zeer goed (geschikt als drinkwater); het is voedselarm, kalkrijk en bevat veel ijzer en mineralen. Het water is redelijk helder omdat een groot gedeelte van de petgaten zijn uitgegraven tot op het zand. Hierdoor is er weinig slib op de bodem aanwezig dat troebelheid kan veroorzaken. Wel heeft het water een roestbruine kleur. Dit is het bewijs dat het water ijzer bevat. Het omringende slootwater is voedselrijk en daardoor niet geschikt voor trilvenen. Dit water wordt daarom gescheiden gehouden van het kwelwater in het Zoddengebied. Het waterpeil in de omringende landbouwgebieden is lager dan het waterpeil in de petgaten, met als gevolg dat goed weg zijgt naar de landbouwgebieden. Door daling van het waterpeil in de omringende landbouwgebieden klinken deze gronden verder in. Ze komen dan ook lager te liggen dan het Zoddengebied. Soms is het nodig om in tijden van waterschaarste, water van een goede kwaliteit, afkomstig van de Loosdrechtse Plassen, in het Zoddengebied te laten stromen. Dit water stroomt via een overloop weer door naar het verderop gelegen petgatengebied de 'Molenpolder'. Het watert uiteindelijk af op de rivier de Vecht'.

Broekbossen (knuppelpad)
'De laatste fase van de successie is het verschijnen van de houtachtige gewassen zoals wilg en els. Dit zijn de eerste bomen die verschijnen, omdat ze goed tegen water kunnen. Van deze bomen komen diverse inheemse soorten voor. De meest voorkomende wilg is de schietwilg; deze is in de winter te herkennen aan de jonge twijgen, die lichtgroen van kleur zijn. 's Zomers is de schietwilg te herkennen aan de lichtgroene langwerpige blaadjes, die witachtig aan de onderkant zijn. Van de elzen komt de zwarte els het meeste voor. De els is in de winter herkenbaar aan de oude 'proppen', waarin de zaadjes hebben gezeten. In de zomer is de els te herkennen aan het frisgroene, stompe. Vaak zitten hier gaatjes in, veroorzaakt door het elzenhaantje. Dit is een zwart kevertje, dat op de els leeft. Via het 'knuppelpad' kan men op gemak door het broekbos lopen om te luisteren naar de vogels en de planten te bewonderen'.

Bert Bos-pad
Door het gebied loopt een gemarkeerde wandelroute, die de naam draagt van boswachter Bert Bos, die zich enorm heeft ingezet voor de Westbroekse Zodden Bert wilde zoveel mogelijk mensen laten genieten van de natuur. Hij deed dit met aanstekelijk enthousiasme, waardoor hij een echte ambassadeur werd van Staatsbosbeheer. Het pad loopt dwars door het gebied, waar hij zijn ziel en zaligheid inzette voor de natuur. Bert overleed in 1996. Veel te jong: hij was pas vijftig. Men kan het reservaat verkennen door dit Bert Bos-pad te volgen; het wandelpad van ongeveer 5 km. voert langs moerasbos, schraallanden en rietvelden met hun kenmerkende planten- en diersoorten. Laarzen zijn, zeker door in natte tijden, aan te bevelen; voor rolstoelen is het gebied helaas niet geschikt. Men kan van twee kanten het reservaat in; vanaf de Kerkdijk te Westbroek en vanaf de Graaf Floris V -weg te Hollandsche Rading. Bij elke in gang is een paneel geplaatst met informatie over de wandelroute en het planten- en dierenleven in de Westbroekse Zodden.