Voor Martijn Bergen is het bos zijn kantoor

door Guus Geebel

'Het mooiste in mijn beroep is dat we in een heel drukke provincie toch nog zoveel natuurwaarden weten te behouden en te verkrijgen', zegt boswachter Martijn Bergen van Stichting Het Utrechts Landschap. 'Ik zei vroeger altijd dat ik boer of boswachter wilde worden, want ik wilde mijn huis uit kunnen stappen en aan het werk gaan. Maar zo is het aanvankelijk niet gelopen.'

Martijn Bergen is in Bodegraven geboren en groeide op in verschillende plaatsen in het land. Hij woont nu op Landgoed Stoutenburg. Martijn begon als kok in een restaurant, werkte op een biologische boerderij in Noorwegen en kwam met een omweg in 2000 op Landgoed De Reehorst in Driebergen te werken. Later op Landgoed De Boom in Leusden, een particulier landgoed van 1000 hectare. 'Toen dacht ik dit is waar ik mijn werk van wil maken en ik ben de opleiding Bos- en natuurbeheer in Velp gaan volgen.'

Boswachter
'Ik had al een keer stage gelopen bij boswachter Aalt van den Hoorn van het Utrechts Landschap. Toen die mailde dat er een plek vrij was kon ik kiezen tussen twee mooie banen. Landgoed De Boom had een plek en het Utrechts Landschap. Ik heb voor het laatste gekozen. Dat was in 2005. Ik werkte eerst een paar jaar bij Aalt als terreinmedewerker en werd daarna boswachter in het oosten van de provincie Utrecht. Dus van medewerker van Aalt werd ik zijn directe collega. Nu heb ik het gebied van Aalt erbij gekregen en ben vanaf 2009 boswachter beheerder.' Samen met het gebied van boswachter Hans Hoogerwerf beslaat zijn werkterrein 2000 hectare. Het Utrechts Landschap heeft in totaal ruim 5000 hectare in eigendom, voornamelijk op de Heuvelrug en verder losse gebieden in het westen van de provincie. Het gebied van het Utrechts Landschap omvat relatief veel water. Martijn vertelt opgetogen over een zandafgraving in Amersfoort oost. 'Dat is nu een plas van 17 hectare met veel natuur eromheen.'

Vrijwilligers
Bij het Utrechts Landschap zijn tientallen vrijwilligers actief die gespecialiseerd zijn in bepaalde dieren of insecten. 'Zo is er een libellenexpert die gegevens aanlevert waar ik wat aan heb voor mijn beheer', vertelt Martijn. 'Verder hebben we vogelaars, zoogdierenexperts en vleermuizendeskundigen. Dat zijn over het algemeen vrijwilligers, maar soms hebben we een professioneel bureau nodig om een scan van een bepaald gebied te maken.' Bij het Utrechts Landschap werken vier boswachters. Met boswachter Hans Hoogerwerf werkt Martijn heel intensief samen. 'Als Hans met pensioen gaat komen zijn gebieden bij mijn rayon. Het werk wordt dan meer managementachtig. Het grote werk aan de infrastructuur wordt uitbesteed aan aannemers. Terreinmeubilair als bankjes, bordjes, slagbomen, verzorgen we zelf.'

Afval
Martijn Bergen heeft geen bevoegdheid om verbaliserend op te treden, maar spreekt wel mensen aan als dat nodig is. De boa's met vergaande bevoegdheden worden ingehuurd. 'Ik ben veel meer gastheer dan toezichthouder. Het hele jaar door geef ik excursies, ik leid gidsen op en begeleid meer dan 100 vrijwilligers.' Er zijn altijd stropers in het gebied, hij hoort af en toe schoten, maar heeft ze nooit kunnen betrappen. Illegaal afvalstorten in het natuurgebied komt ook voor. Het opruimen daarvan kost heel veel tijd en moeite. Schoonhouden van de gebieden gebeurt door eigen mensen en vrijwilligers. We hebben ook taakgestraften gehad maar nu niet meer.'

Indrukwekkend
Het werk in de natuur geeft Martijn Bergen heel veel voldoening. 'Het redden van reekalfjes als maaimachines bezig zijn maakt altijd grote indruk. Wat ik ook heel mooi vind is een natuurgebied bij Leusden dat we in 2011 hebben ingericht. Dat is binnen vijf jaar een vogelparadijs geworden met allemaal bijzondere plantensoorten. Het land was altijd agrarisch in gebruik met veel mest, gif en stikstof. We hebben daar ruimte voor natuur en water gemaakt en je ziet er nu allerlei planten- en vogelsoorten die je daar nooit meer zag. Dat vind ik heel indrukwekkend.' Martijn Bergen wil nog kwijt dat iedereen welkom is op de terreinen van het Utrechts Landschap. Wel verzoekt hij om honden aan te lijnen of ernstig onder appel te houden. 'Dan blijven mensen altijd welkom.' Boswachter Martijn Bergen is op twitter te volgen op @boswachtertinus.