Bevrijdingsfeest voor de 'vork' Dorpsstraat en de Burgemeester De Withstraat in De Bilt. Deze foto is genomen vanuit het bovenraam van de drogisterij van het echtpaar Croiset.
Bevrijdingsfeest voor de 'vork' Dorpsstraat en de Burgemeester De Withstraat in De Bilt. Deze foto is genomen vanuit het bovenraam van de drogisterij van het echtpaar Croiset.

Tentoonstelling in de molen

Historie

Foto's, voorwerpen en verhalen illustreren 75 jaar vrijheid

door Henk van de Bunt

Zaterdag 4 april om 10.00 wordt bij de Molen De Kraai in Westbroek de tentoonstelling ‘75 jaar vrijheid gemeente De Bilt’ geopend. De tentoonstelling is op de zaterdagen 4, 11,18 en 25 april van 10.00 uur tot 16.00 uur te bezoeken. 

Karien Scholten is lid van de werkgroep die de tentoonstelling creëerde: ‘Aan de hand van thema’s worden op indringende wijze, in woord en beeld, de omgekomen Biltse militairen mei 1940, de plaatselijke Jodenvervolging, de niet joodse slachtoffers, de Nieuwe Hollandsche Waterlinie, de bezetting, het verzet, het leven tijdens de bezetting, vluchtelingen, evacuees, de bevrijding, onze bevrijders, Nederlands-Indië en de militairen in Nederlands Indie, in beeld gebracht’. 

Generaties

Door de werkgroep zijn uit de voormalige gemeentes Achttienhoven, De Bilt, Maartensdijk en Westbroek bijzondere, vaak nog nooit eerder gepresenteerde foto’s, voorwerpen en verhalen, uit de Tweede Wereld Oorlog tot ongeveer 1950 verzameld. De werkgroep wil met deze tentoonstelling herdenken en vieren en het verhaal van bezetting, onderdrukking en bevrijding blijven doorvertellen aan toekomstige generaties. 

Doorgeven

Werkgroep-lid Toon Nokkert vertelt’: ‘We willen ook graag dat de generaties van toen en nu, oud en jong er met elkaar over in gesprek gaan. Wat betekent de periode 1940 - 1950 voor ons, mensen die het meegemaakt hebben en mensen die het niet meegemaakt hebben, en wat kunnen we ervan leren? Wat is het om te moeten vluchten, mei 1940 voor het water van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie, nu voor de gevechten in Syrië? Wat is het om vervolgd en vermoord te worden om dat je Joods bent of afwijkt van wat wij ‘normaal’ vinden? We hopen ook op nieuwe verhalen, foto’s en voorwerpen om de geschiedenis nog iets nauwkeuriger te kunnen vast leggen, door te kunnen geven aan toekomstige generaties, en ook daarvan te kunnen leren’. 

Foto's

De foto's komen uit de nalatenschap van de heer en mevrouw Croiset; zij hadden een drogisterij aan het begin van de Dorpsstraat in De Bilt. In dit winkelpand zit nu een art-deco-zaak. Foto's uit deze nalatenschap zijn in het bezit van mevrouw L. Rijksen uit Groenekan waar ze enkele weken terug op zolder ontdekt zijn. Douwe Tijsma ondertitelt alvast een aantal van de te publiceren foto’s: ‘Er zijn foto’s van een Joods bruidspaar op de fiets met de Jodenster voor het gemeentehuis van Maartensdijk. Zij overleefden in Zwitserland de oorlog; van verzetsmensen voor de Kastanjelaanbrug in Groenekan met een Duitse en Nederlandse helm op en Duitse steelgranaten in hun broekriem en van de indrukwekkende begrafenis van de net na de oorlog omgekomen BS-commandant en politieman Hermanus Rakers uit Groenekan’. Tijsma vertelt ook over foto’s van de winter 1941-1942, van een vuilnisvrachtwagen van de gemeente De Bilt, getrokken door een paard, in een door hoge sneeuwhopen omzoomde Dorpsstraat in De Bilt en over feesten in Bilthoven met veel geallieerde militairen, over de bevrijdingsoptocht in Groenekan met een overlevende joodse inwoner van Fort Blauwkapel en hij noemt de ereboog van een weer veilig thuisgekomen militair uit Nederlands Indie.

Voorwerpen

Er is, zo vertelt Tijsma nog, ook een aantal voorwerpen te bewonderen: ‘Een Amerikaanse Jeep met Britse bevrijder, een verzetsman in overall en een gevangen genomen Duitse militair. Krissen, door een Indië-veteraan gekocht, tijdens vier jaar moeten dienen in Nederlands Indië. Een fiets op massieve, van autobanden gemaakte, fietsbanden, met bijpassende verduisteringslampen en foute affiches’.

Het feestterrein kijkt uit op de achterzijde van de woningwetwoningen op de Hessenweg. De grote tent loopt er evenwijdig aan. Het is moeilijk te traceren, wanneer dit feest gevierd is.
Winter 1941-1942, een hele strenge winter waarin ook de Elfstedentocht gereden werd. Deze foto is genomen vanuit de winkeldeur van de drogisterij: een deel van de paden op de achtergrond staan en nog steeds, maar met wat minder reclame.