Burgemeester Sjoerd Potters volgde eind september 2022 de Zeister burgemeester Koos Janssen (l) op als voorzitter van M50.
Burgemeester Sjoerd Potters volgde eind september 2022 de Zeister burgemeester Koos Janssen (l) op als voorzitter van M50.

Middelgrote gemeenten kunnen sneller en goedkoper bouwen

Algemeen

‘Middelgrote gemeenten willen graag minstens 65.000 woningen bouwen en kunnen dat vaak sneller en goedkoper dan grotere gemeenten’; dat stelt de Biltse burgemeester Sjoerd Potters als voorzitter van het samenwerkingsverband van gemeenten M50. 

Komende donderdag 26 januari zal minister Hugo de Jong voor een werkbezoek naar Bilthoven komen om met de M50 gemeenten te spreken over de woningbouwopgave in Nederland. Op deze dag zal burgemeester Sjoerd Potters, als voorzitter van de M50, samen met 25 wethouders, een gezamenlijk woningbod bij minister Hugo de Jonge op tafel leggen. 

Bijdrage
Om de publieke tekorten voor deze woningbouw af te dekken is een bijdrage van het rijk noodzakelijk, maar het aantal middelgrote gemeenten, dat een bijdrage van het rijk krijgt is relatief laag. Potters stelt: ‘Voor de zogenaamde woningbouwimpuls deed het kabinet een greep uit de kas van het gemeentefonds, maar door strenge eisen en hoge drempels vloeien de gelden vooral naar grote gemeenten en advieskantoren. Bij de vorige tranche van de Woningbouwimpuls bleef er zelfs geld over in de pot’. Een inventarisatie van de M50 constateert 11 drempels in het beleid van het kabinet die het bouwen in middelgroot sterk bemoeilijken.

Tombola
De inventarisatie van de M50 laat tegelijkertijd ook zien dat middelgrote gemeenten twijfelen of ze een aanvraag willen indienen voor de nieuwe ronde van de Woningbouwimpuls. Dat ligt onder andere aan de drempels en de eisen. Erik Wessels, wethouder van Rijssen-Holten stelt: ‘De Tweede Kamer heeft geprobeerd om het minimale aantal woningen bij nieuwbouwprojecten terug te brengen naar 200 per aanvraag, maar harde criteria zoals ‘geografische eenheid’ en ‘projectoptimalisatie’ zorgen ervoor dat bouwprojecten onder de 500 woningen in middelgrote gemeenten vaak niet haalbaar zijn. Hierdoor moeten wij helaas discussies voeren met het ministerie of een hechte dorpsgemeenschap als Holten een geografische eenheid is of niet’. De Biltse wethouder Dolf Smolenaers van De Bilt voegt toe: ‘De minister heeft veel energie en grote ambities, maar meedoen aan de tombola van de woningbouwimpuls kost heel veel tijd en de uitkomsten zijn hoogst onzeker. Het zou moeten gaan om snelle en goede plannen en niet om de meeste plancapaciteit’.

Verdwalen
De gemeentelijke financiering na 2026 is hoogst onzeker en dit beperkt de investeringskracht en plancapaciteit. Jan van Burgsteden, wethouder Meierijstad: voegt toe: ‘Ambtenaren van middelgrote gemeenten verdwalen nogal eens in alle overlegorganen, impulskamers en projectpotjes en als het echt om de verdeling van de euro’s gaat zoals bij de infrastructuurgelden om de woningbouw te ontsluiten (MIRT) dan zitten alleen grote gemeenten aan tafel’. Om in aanmerking te komen voor extra ambtenaren uit de zogenaamde flexpool is vaak cofinanciering nodig. Vervolgens wordt de inzet van die ambtenaren in de regeling beperkt. Eva Boswinkel, wethouder Financiën van Zutphen en Vicevoorzitter M50 stelt: ‘De regelingen van het rijk passen meer bij een grote gemeente met een fors personeelsbestand. Wij zoeken handjes in plaats van meedenkers. Wij willen stenen stapelen’.