4 Mei-herdenking in Groenekan

door Henk van de Bunt

Op woensdag 4 mei zal in het Kerkgebouw aan de Groenekanseweg 66 in Groenekan een 4-mei herdenking plaatsvinden; het thema is Vrijheid in Verbondenheid

Het kerkgebouw is vanaf 18.45 uur geopend en de herdenkingsbijeenkomst begint om 19.00 uur. De opening wordt verzorgd door wethouder Madeleine Bakker-Smit en er zullen toespraken zijn van Paul van Tongeren, Frank Klok en Julius van Hoffen. Muzikale bijdragen worden verzorgd door het Algemeen Zangkoor Maartensdijk.

Tante Jacoba
Paul van Tongeren verhaalt over zijn tante Jacoba van Tongeren, waarover hij eerder vertelde: ‘Ik heb me persoonlijk mijn leven lang niet met WOII willen bezig houden. Mijn vader en grootvader zijn in de oorlog door de nazi’s vermoord en dat had grote impact op mijn jeugd. Toch ging ik op zoek naar zijn familiegeschiedenis, naar aanleiding van vragen van mijn kleinzoons. Bij de NIOD vond ik verwijzingen naar de Herinneringen van Jacoba, die al 50 jaar in het archief van de Vrijmetselaren lagen. Jacoba van Tongeren, mijn tante, was een bijzondere vrouw, die met grote wilskracht en een bezielende geestkracht een grote verzetsgroep heeft geleid. Na de oorlog bleef zij echter volkomen onbekend. Midden jaren dertig van de vorige eeuw woonde Jacoba op de Vijverlaan hier in Groenekan, waar zij herstelde van een zeer ernstige vorm van een streptococcusinfectie. Haar vader had daar een eenvoudig zomerhuisje, waar het gezin vaak ‘s zomers verbleef of in de weekeinden. Hij kende de omgeving goed. Als Jacoba uit het ziekenhuis wordt ontslagen, huurt vader Van Tongeren een huis voor haar aan de Vijverlaan 45 in Groenekan, waar Jacoba gaat wonen, met een huishoudster’.

Stille helden
Frank Klok gaat spreken over de Stille Helden uit Groenekan Siem en Rietje Budding, waarover hij al schreef in een artikel in De Vierklank in april 2021: ‘Het huis van de Buddingh’s op Vijverlaan 6 ligt - voor illegaal werk heel handig - wat verdekt en het terrein heeft uitgangen naar zowel de Vijverlaan als de Eiklaan. In dat huis verbergen Siem en Rietje Buddingh (getrouwd in 1934) regelmatig Joodse onderduikers, sommige langdurig, anderen tijdelijk als ze van het ene naar het andere onderduikadres voortgeholpen moeten worden. De Buddinghs zijn agnostisch, zeer gekant tegen onrecht en menslievend. Veel Nederlanders dachten in het begin van de bezetting dat het wel los zou lopen met die Duitsers, maar Siem Buddingh weet meteen: ‘hier komt rottigheid van’. Op de dag zelf van het uitbreken van de oorlog begint hij in de tuin een schuilkelder te graven en hij sluit zich al heel vroeg aan bij het verzet.

Bommenwerper
Julius van Hoffen zal vertellen over de omgekomen Thomas Roskowick en het latere contact met zijn weduwe Dorothy. Thomas Roskowick was betrokken bij een (brandende) Amerikaanse bommenwerper (een B-17, Vliegend Fort), die een noodlanding maakte achter de boerderij van boer Dirk de Kruijff in Groenekan. Twee van de tien bemanningsleden van de B-17 waren, ten gevolge van beschietingen door luchtafweergeschut, al eerder op deze missie omgekomen. Meerdere bemanningsleden raakten daarbij licht en één zwaargewond. K.K. van Hoffen (Kees), Dirk de Kruijff, Hendrik Copijn van de naastgelegen kwekerij waren als eersten bij het gecrashte toestel, al snel gevolgd door Duitse militairen van fort Blauwkapel. Ook was Rein Buisman, de militair huisarts in Groenekan hierbij. Hij was degene die, als arts vertelde dat Thomas niet lang meer te leven had. Thomas werd, alleen gelaten door de Duitsers naar de boerderij van de Kruijf gebracht. Daar overleed later de zwaar gewonde boordschutter Thomas Roskowick. De zeven overlevende bemanningsleden gingen in krijgsgevangenschap en overleefden de oorlog.

Programma
Om 19.45 uur is er een stille tocht naar het monument van de B-17 waar harmonie Kunst & Genoegen koralen speelt. Na een taptoesignaal volgen er twee minuten herdenkings-stilte, waarna onder begeleiding van Kunst en Genoegen de coupletten 1 en 6 van het Wilhelmus worden gezongen door alle aanwezigen.

Wethouder Bakker-Smit legt namens de gemeente De Bilt een krans, de Oranjevereniging legt bloemen en er wordt een gedicht voorgedragen. Na beëindiging van de bijeenkomst is er gelegenheid tot koffie/thee drinken in Dorpshuis De Groene Daan.