Weer blijft ook in 2021 weer veel besproken

door Guus Geebel

Het KNMI gebruikt het gemiddelde over de jaren 1991-2020 als het nieuwe normaal voor het langjarig gemiddelde. Dat is in dit jaaroverzicht ook gebruikt. Het instituut kent benamingen toe aan bepaalde weertypen die ook in dit overzicht gehanteerd worden.

Zo zijn ijsdagen dagen waarop de temperatuur het gehele etmaal niet boven het vriespunt uitkomt. Bij een vorstdag daalt op een dag de temperatuur op anderhalve meter boven de grond tot onder het vriespunt. Een warme dag is een dag met een maximumtemperatuur van 20°C of hoger en een zomerse dag is 25 °C of hoger. Bij een tropische dag is de maximumtemperatuur 30°C of hoger. Wanneer in De Bilt minimaal 5 zomerse dagen zijn en er daarvan minimaal 3 tropisch zijn, is sprake van een hittegolf. In het maandoverzicht worden deze begrippen gebruikt.

Januari
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 3,4 °C tegen een langjarig gemiddelde van 3,6 °C lag de temperatuur in januari daar dichtbij. De maand was nat en somber. Afwisselend waren er zachte perioden en perioden waarin de temperatuur rond normaal lag. Winters weer kwam vrijwel niet voor. De maand begon in het westen en midden van het land met code oranje vanwege zeer dichte mist en vuurwerk. Het was koud met lichte vorst. De hoogste temperatuur werd deze maand in Eindhoven gemeten, 12,9 °C. De Bilt telde 11 vorstdagen, normaal zijn dat er 12. IJsdagen waren er niet, normaal zijn dat er 2,6. De maand was nat met gemiddeld over het land 84 millimeter neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 68 millimeter. In De Bilt scheen de zon 52 uur tegen 67 uur normaal.

Februari
De maand was zonnig, droog en aan de zachte kant. Met gemiddeld 4,3 °C tegen 3,9 °C normaal was februari zachter dan normaal, maar de maand kende een opvallende overgang van een winterse periode van een ruime week naar een week vroeg lenteweer. Van 20 tot 26 februari werd het in De Bilt warmer dan 15°C. Nog nooit zo vroeg in het jaar kwam de temperatuur zo vaak boven 15 °C. De laatste drie dagen van de maand verkeerden we onder invloed van een hogedrukgebied bij de Britse Eilanden en was het met maxima van rond 10 graden minder zacht. Er waren in De Bilt 12 vorstdagen tegen normaal 11,6 en 7 ijsdagen, tegen 1,5 normaal. Het landelijk gemiddelde aan neerslag was 44 millimeter tegen 58 normaal. In De Bilt scheen de zon 127 uur, normaal is dat 90 uur.

Maart
Met 6,4 °C week de temperatuur nauwelijks af van het gemiddelde van 6,5 °C. De maand begon met rustig weer. Overdag was het zonnig met de eerste dagen temperaturen ruim boven normaal, maar in de nachten temperaturen net rond het vriespunt. Op 6 maart kwam het in de Bilt tot matige vorst, -5,4 °C. Maart telde 8 vorstdagen tegen 8,4 normaal. Op 30 maart werd het in De Bilt met 21,3 °C de eerste warme dag van het jaar. Op 31 maart werd het 23,8 °C, de op een na hoogste maximumtemperatuur gemeten in maart in De Bilt sinds 1900. Op 10 en 11 maart trok er een storm over het land, met aan de kust windstoten tot 120 km per uur. In De Bilt viel 34 mm neerslag, veel minder dan het langjarig gemiddelde van 58 mm. De zon scheen in De Bilt 141 uur tegen 139 uur normaal.

April
Met een gemiddelde temperatuur van 6,7 °C ten opzichte van het langjarig gemiddelde van 9,8 °C was april een zeer koude maand met maxima van rond 9 °C en weinig zon. Wel bleef het op de meeste plaatsen droog. Op 10 april trokken winterse buien over het land met gladheid tot gevolg. Vanaf 12 april liet de zon zich vaker zien en kwam de temperatuur boven de 10 °C met in de nacht lichte vorst. Op 27 en 28 april werd het warmer en de 28e kwam het in het zuidoosten plaatselijk tot een warme dag. Op 29 april trok er een actieve storing langzaam oostwaarts over het midden van het land, waardoor het daar plaatselijk langdurig en hard regende. Nog opvallender was het aantal vorstdagen, in De Bilt acht tegen normaal vier. De Bilt had opvallend genoeg geen warme en zomerse dagen normaal is 5 warme dagen waarvan 1 zomerse dag.  In De Bilt viel 45 mm neerslag, iets meer dan het langjarig gemiddelde van 42 mm. De zon scheen hier 205 uur tegen 189 uur normaal. Sombere dagen waren er niet, een normale aprilmaand telt er 1.

Mei
Mei was zeer koud, zeer nat en vrij somber. Met een gemiddelde temperatuur van 11,2 °C tegen 13,4 °C normaal was het de derde koude maand op rij. Op 8 mei werd met een zuidelijke stroming van oorsprong tropische lucht aangevoerd waardoor de temperaturen flink opliepen. Op 9 en 10 mei was er warme en onstabiele lucht, waarin zonnige perioden en stevige onweersbuien elkaar afwisselden en 9 mei werd de warmste dag van de maand. Met 24,9 °C werd het in De Bilt net geen zomerse dag. Mei telde in De Bilt maar 3 warme dagen en geen zomerse dagen. Normaal is 11 warme dagen waarvan 4 zomerse dagen. Het kwam in de Bilt niet tot een vorstdag wat normaal is. Mei was een zeer natte maand, met gemiddeld over het land 90 mm neerslag tegen 55 mm normaal. In De Bilt viel 104,4 mm. De zon scheen 189 uur in De Bilt tegen 218 uur normaal. Sombere dagen waren er hier niet, een normale meimaand telt De Bilt er twee.

Juni
De maand juni was met een gemiddelde temperatuur van 18,2 °C tegen normaal 16,2 °C de warmste sinds 1901. De eerste dag van de maand werd in De Bilt een maximumtemperatuur van 25,2 °C gemeten. Het was de eerste zomerse dag van het jaar. De Bilt had op 17 juni de eerste tropische dag met 30,8 °C. Het warmst werd het in Hupsel, 34,0 °C. Juni had in De Bilt in totaal 12 zomerse dagen en 1 tropische dag, normaal 5,1 en 0,8. Gemiddeld over het land viel er 94 mm neerslag tegen normaal 66,4 mm. Daarmee was het een natte maand met grote lokale verschillen. In Leersum zorgde een valwind voor zeer grote schade. Op 29 bleven in het zuidoosten onweersbuien lange tijd boven dezelfde plek hangen met lokaal heel veel neerslag en overstromingen. In De Bilt scheen de zon 243 uur, tegen 207 uur normaal.

Juli
Met een gemiddelde temperatuur van 18,0 °C, normaal 18,3 °C, was juli koel en somber. In Zuid-Limburg viel extreem veel neerslag en ontstond er grote wateroverlast. De laagste temperatuur van de maand werd op 23 juli met 6,8 °C in Twente gemeten. De maand eindigde herfstachtig. De Bilt had 28 warme dagen, 5 meer dan normaal, 4 zomerse dagen en geen tropische dagen. Gemiddeld zijn er 9 zomerse dagen en 2 tropische dagen. Gemiddeld over het land viel er in juli ongeveer de normale hoeveelheid neerslag, 80 mm tegen 78 mm normaal. In De Bilt viel 99 mm tegen 85 mm normaal. Zuid-Limburg kreeg van 13 tot15 juli in 48 uur plaatselijk meer dan 150 mm, meer dan het dubbele van de normale hoeveelheid. Er werd op 14 juli zelfs een code rood uitgegeven. Dorpen aan de Geul en de Gulp werden overspoeld, en Valkenburg werd heel zwaar getroffen. In De Bilt scheen de zon 194 uur, tegen 214 uur normaal.

Augustus
Het weer was deze maand wisselvallig en vrij koel met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 16,9 °C, normaal 17,9 °C. Van 11 tot en met 15 augustus was er een vrij warme periode onder invloed van een hogedrukgebied boven Midden-Europa. In De Bilt kwam de temperatuur met 25,2 °C alleen op 12 augustus boven de 25 graden uit. Er waren in De Bilt 20 warme dagen, normaal 24 en maar 1 zomerse dag, Tropische dagen waren er niet, normaal 2 dagen. In De Bilt werd 50 mm neerslag gemeten, tegen 80 mm normaal. De Bilt had 82 uren zon tegen normaal 63 uur.

September
September was warm met een gemiddelde temperatuur van 15,9°C tegen een langjarig gemiddelde van 14,7°C. Overdag kwam de temperatuur de meeste dagen uit rond de 20°C. De maand had 22 warme dagen,11,7 normaal. In Woensdrecht kwam het op 21 september met -0,2°C al even onder het vriespunt. Met landelijk gemiddeld een hoeveelheid neerslag van 28,6 mm tegen 73,0 mm normaal was september zeer droog. Op KNMI-station Rotterdam viel deze maand tot en met 26 september geen millimeter regen. In De Bilt viel 27,8 mm tegen 77,9 mm normaal. De zon scheen in De Bilt 178,2 uur tegen 152,8 uur normaal.

Oktober
Oktober was vrij zacht met een gemiddelde temperatuur van 11,6°C tegen van 10,9°C normaal. De maand had een vrij stabiel temperatuurverloop en kende weinig extremen. De Bilt had geen warme dagen, normaal 2 en ook geen vorstdagen, normaal 1. In Westdorpe werd met 20,2°C de hoogste temperatuur van de maand bereikt. De laatste twee dagen waren nat en onstuimig met normale temperaturen. In De Bilt was oktober een zeer natte maand met 145 mm tegen 81 mm normaal. Met gemiddeld over het land 124 uur zon scheen de zon in oktober ongeveer de normale hoeveelheid van 120 uur. In De Bilt scheen de zon 122 uur tegen 119 uur normaal. De Bilt had 3 zonloze dagen, normaal zijn dat er 4.

November
Met een gemiddelde temperatuur van 7,4°C tegen normaal 7,0°C was de maand vrij zacht. Op 22 november dook de temperatuur voor het eerst deze herfst in De Bilt onder het vriespunt met een minimumtemperatuur van -0,8°C. In totaal telde de maand twee vorstdagen tegen 4,7 normaal en geen ijsdagen. Met gemiddeld over het land 58 mm neerslag tegen normaal 76 mm was de maand droog. De zon scheen gemiddeld over het land 68 uur, vrijwel gelijk aan het langjarig gemiddelde van 70 uur. Bijna elke dag was de zon wel ergens in het land even te zien.

December
Het weer van december hebben we nu. De gemiddelde maandtemperatuur is 3,7°C. De voorspelling wat het maandresultaat op oudjaarsavond zal zijn kan worden afgedaan met een Nederlands gezegde: Het kan vriezen en het kan dooien.