De geschiedenis van de Kerststal

door Henk van de Bunt

Dinsdag 14 december om 14.30 uur zal plaatsgenoot Tim(othy) Bottema een lezing in de bibliotheek verzorgen over de geschiedenis van de Kerststal en hoe de kerstgroep in de huiskamer gekomen is; niet alleen in Nederland, maar in heel de wereld. Tijdens de presentatie zal er ook een kleine expositie met kerstgroepen uit de hele wereld zijn

In deze tijd komen er weer dozen van zolder met kerstspullen. Wat zit er in en wat is de betekenis ervan. Misschien zit daar ook een kerststal met beeldjes bij. Wat is eigenlijk de betekenis van dit alles en waar komt dit vandaan. Timothy Bottema vertelt op 14 december over haar reizende tentoonstelling van kerststallen.

Beeldjes
Zo vertelt Bottema bijvoorbeeld dat de beeldjes uit Noord-Europa heel sober zijn in tegenstelling tot beeldjes uit bijvoorbeeld Mexico. Die zijn heel kleurrijk en het grappige is dat de dieren ook verschillen. Zo hebben ze in sommige landen geen kamelen maar olifanten. Bottema: Kerstmis is van oudsher een katholiek feest. Kerststallen ontstonden dankzij de Italiaanse Franciscus van Assisi, die het verhaal rond de geboorte van Christus graag wilde uitbeelden. Met beelden kwam ook bij Timothy de kerststal onder de aandacht: ‘Mijn ouders hadden een traditionele kerstgroep met beelden en een kindje Jezus in de kribbe. De beelden hadden veel te lijden, wij konden er niet van afblijven’. De kerststal van haar ouders is een van de oudste van de expositie. Timothy’s fascinatie groeide uit tot een heuse verzamelwoede. ‘Ik ben begonnen met kerstgroepen, die uit één stuk waren gemaakt. Houtsnijwerk of aardewerk, dat soort groepen. Kon je er een man en vrouw met een baby in zien, dan was dat voor mij al een kerstgroep. Later ben ik ook groepen van losse beelden gaan verzamelen’.

Figuurzagen
Bottema vindt het boeiend en interessant om te zien hoe elke bevolkingsgroep de geboorte van Christus uitbeeldt: ‘De hele wereld is bezig met Kerstmis. Het blijft mij ontroeren’. Inmiddels omvat haar verzameling zo’n 900 groepen zoals miniatuurtjes uit Zuid Amerika. Gekleide poppetjes in een luciferdoosje of opengewerkte kalebas. Van heel eenvoudige, niet meer dan een gefiguurzaagd Afrika met een kerstgroep erop getekend, tot kitscherige kleurexplosies uit onder meer Polen. De kerstgroepen zijn vaak te herleiden tot het land van afkomst. Een Spaans kerstgroepje bijvoorbeeld toont het Kakkertje, een jongetje dat van de spanning naar de wc moet. Zijn ‘product’ staat symbool voor bemesting en daarmee voor vruchtbaarheid.

De lezing is gratis maar men moet zich wel aanmelden i.v.m. het beperkte aantal dat deel kan nemen vanwege de coronamaatregelen. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via 085 8222777 of per mail aweerdenburg@ideacultuur.nl