Bach blijft baas boven baas

‘Nederigheid en gehoorzaamheid kunnen ook gevaarlijke deugden zijn’, zei ooit Johann Sebastian Bach, de grootste componist uit de geschiedenis, godvrezend en devoot, maar ook rebels en opstandig: niet voor niets zat hij ooit een maand op water en brood in de gevangenis na het trotseren van een machtige werkgever. Zijn preludes en fuga’s zijn voor veel muziekliefhebbers ongeëvenaard, niet alleen technisch, maar ook emotioneel. En precies dát toonde pianist Marcel Worms aan in een fraai concert, afgelopen zondagmiddag in Het Lichtruim in Bilthoven, ten overstaan van een geboeid publiek.

Worms legde in een onderhoudende inleiding uit wat fuga’s precies zijn en dat die van de barokcomponist Bach navolging kenden in de schitterende fuga’s van de romanticus Mendelssohn en die van de modernist Sjostakovitsj. Hij speelde het publiek steeds een prelude en fuga van Bach voor, gevolgd door een gelijke set van een van de andere componisten, waarbij vaak duidelijk te horen was dat de navolgers goed naar de oude meester hadden geluisterd, maar zijn muziek op volstrekt unieke wijze hadden verwerkt.

Worms liet zo, in dit prachtig geconcipieerde programma, de raakvlakken maar ook verschillen tussen de drie meesters horen, waarbij zijn grote liefde voor de fuga duidelijk werd: de fuga, welk woord in het Italiaans ‘vlucht, elkaar achterna zitten’ betekent, past hem als een handschoen, en is hem vertrouwd als zijn broekzak: nederig in het aanschijn van de oude meester, maar gehoorzaam aan zijn eigen interpretatie en gevoel.

Voor wie meer wil weten over de magie van Bach organiseert Het Kunstenhuis vanaf 11 november de cursus Bach: Symboliek en Getallenleer.         (Peter Schlamilch)