Hoe de Prinsenlaan uit Bilthoven verdween

Aan de parallelweg langs de N234 vanuit Bilthoven in de richting Soest staat sinds enkele weken dit bord tussen de nummers 480 en 486 van de Soestdijkseweg. De straatnaam Prinschelaan wordt hier doorgehaald maar waarom is dat? 

In de huidige gemeente De Bilt komt de straatnaam Prinsenlaan al twee keer voor: in De Bilt in het Kloosterpark en in Maartensdijk tussen Dorpsweg en Nieuwe Weteringseweg. Een derde Prinsenlaan in de gemeente gaat dus - ook als die wordt gespeld als ‘Prinschelaan’ - verwarring geven en daarom gaat deze straatnaam niet verder gebruikt worden. Maar waar komt het idee voor deze derde Prinschelaan eigenlijk vandaan ? 

18^e eeuw
Prinsenlaan was de naam van een weg die in de 18^e eeuw vanuit De Bilt in de richting Soestdijk liep. De naam zal ontleend zijn aan de bewoners van het landgoed Soestdijk, de Prinsen van Oranje. Het was een onverharde weg die over het land van verschillende particuliere grondbezitters verliep. Na de Prinsenlaan moesten echter nog wel wat zijwegen worden genomen om bij Soestdijk te komen. Begin 19e eeuw was er behoefte aan een betere verbinding tussen De Bilt en Soestdijk en daarom werd in 1827 door een aantal particuliere investeerders de Soestdijksestraatweg aangelegd, een verharde, bestrate weg waarvoor tol werd geheven. De weg werd van zuid naar noord aangelegd over de Prinsenlaan tot het punt waar nu de Hobbemalaan aftakt. Vanaf dat punt boog de Prinsenlaan iets naar het oosten af en werd de straatweg doorgetrokken in een nieuw tracé in een vrijwel rechte lijn naar het landgoed Pijnenburg. De Prinsenlaan werd daarmee als het ware opgeknipt: een deel opgenomen in de Soestdijksestraatweg en een deel achtergebleven als een weg die geen belangrijke verbindingsfunctie meer heeft. Dit is goed te zien op een kaart uit 1852. 

Componisten
De Soestdijksestraatweg ten noorden van het spoor wordt nog tot in het begin van de twintigste eeuw Prinsenlaan genoemd, maar daarna wordt de naam Soestdijkseweg Noord officieel vastgelegd. Vanaf 1917 kwamen ten noorden van de spoorlijn in hoog tempo villawijken tot ontwikkeling. Bij het maken van een wegenplan in dit nog grotendeels onontgonnen gebied werden bestaande wegen en paden daarin zoveel mogelijk opgenomen. Zo kwam een deel van de Prinsenlaan dat niet in de Soestdijksestraatweg was opgegaan terecht in het lanenstelsel voor de wijk waar de straatnamen werden ontleend aan componisten zoals Bach, Beethoven, Mozart, Sweelinck, Straus en Lassus. Dit deel van de Prinsenlaan kreeg Verhulstlaan als naam, naar de componist Johannes Verhulst (1816 -1891). Daarmee werd als het ware opnieuw een stuk uit de Prinsenlaan geknipt.

Bomen
Het traject van de oude Prinsenlaan is nog steeds goed te herkennen aan de rijen oude bomen. Niet zo heel duidelijk meer in de Verhulstlaan maar overduidelijk in de bosweg die in het verlengde van de Verhulstlaan de Lassuslaan kruist en ongeveer 250 meter achter het restaurant ‘Le Nord’ doorloopt tot in het Pleinesbos. Daar is het restant van de oude Prinsenlaan nu nog goed herkenbaar als een fraaie laan met een dubbele rij beuken die meer dan tweehonderd jaar oud moeten zijn. Op Google Maps is op de satellietbeelden het verloop van de oude Prinsenlaan ook nog heel duidelijk herkenbaar.

De Prinschelaan
Op het terrein van een voormalige houthandel aan de Soestdijkseweg is de afgelopen jaren een wijk ontwikkeld voor zes villa’s. De gedachte is opgekomen deze wijk de naam te geven van de oude weg die daarachter langs heeft gelopen. In een poging onderscheid te maken met de twee andere Prinsenlanen in onze gemeente, werd gekozen voor de historisch gezien onjuiste schrijfwijze ‘Prinschelaan’. Het heeft niet mogen baten, kennelijk ontstond toch te veel verwarring en moet men nu alsnog genoegen nemen met Soestdijkseweg als straatnaam. Jammer is dat wel. In Bilthoven heeft ‘Prinsenlaan’ echt lokaal historische wortels en je kunt zeggen dat de Verhulstlaan nog de meeste aanspraak op die naam kan maken. De mogelijkheid daarvoor is echter ruim honderd jaar geleden al voorbijgegaan: de Prinsenlaan is als straatnaam definitief verdwenen uit Bilthoven.         (Evert Theunissen)