Open monumentendag ook langs huize Gaudeamus

door Henk van de Bunt

Het landelijk thema voor de Open Monumentendag is dit jaar ‘Mijn monument is jouw monument’. In de gemeente De Bilt is dit door het plaatselijke Comité Open Monumentendag vertaald als ‘Mi casa es su casa’ ofwel ‘Mijn huis is jouw huis’, waarbij gastvrijheid centraal staat.

Gelukkig is het dit jaar weer mogelijk om deze locaties op zaterdag 11 september tussen 10.00 en 16.00 uur te bezoeken. Vaak kunnen de huizen in de tuin van alle kanten bewonderd worden, en zullen bewoners meer vertellen over de achtergronden van hun bijzondere huis.

Monumenten
Een twintigtal bijzondere en monumentale woonhuizen in de gemeente kan op zaterdag 11 september bezocht worden. Ze weerspiegelen verschillende ontwikkelingen in de gemeente, zoals 17^e eeuwse boerderijen in Maartensdijk, forensenvilla’s uit het begin van de vorige eeuw in Bilthoven en Groenekan, sociale woningbouw in ‘Tuindorp De Bilt’ uit de jaren twintig en een verrassende villa ontworpen door Gerrit Rietveld.

Muziekhuis
Een van de te bezoeken gebouwen is Huize Gaudeamus aan de Gerard Doulaan te Bilthoven. Het huis inAmsterdamse School stijl is ontworpen door Frants Edvart Röntgen, zoon van de componist Julius Röntgen, diehier in 1925 ging wonen. Het is altijd een ontmoetingsplaats van musici geweest, onder de hoede de stichtingGaudeamus voor moderne muziek. Het is een muziekhuis vol verhalen. De rondleiders zullen deze graag vertellen.

Geschiedenis
Toen Julius Röntgen in 1924 op zeventigjarige leeftijd stopte als directeur van het Amsterdams Conservatorium zocht hij een rustiger omgeving om te wonen, te componeren en les te geven dan de hoofdstad. Aanvankelijk wilde hij net achter de duinen in Catrijp bij Schoorl gaan wonen, maar vrienden overtuigden hem ervan naar Bilthoven te komen, vlakbij Hilversum waar, bij de zich ontwikkelende omroep, van alles op muziekgebied aan de hand was. Frants, een van zijn zes zonen, die geen muziek studeerde, maar architectuur, ontwierp een huis volledig in de stijl van de Amsterdamse School. Julius noemde het ‘Gaudeamus’ (laten we blij zijn) en schreef er in de zeven jaar tot zijn dood in 1932 niet minder dan 100 composities. In september 1924 legde Julius Röntgens kleinzoon Frithjof op 10-jarige leeftijd de eerste steen voor Huize Gaudeamus. Daarmee werd een begin gemaakt met de bouw van een huis met een rijke muziekgeschiedenis, maar ook met een oorlogsgeschiedenis waarover meer in de informatie over Walter Maas. Huize Gaudeamus is een rijksmonument en in 1999 ingrijpend gerestaureerd en gerenoveerd.

Architectuur
Qua architectuur voldoet Huize Gaudeamus in alle opzichten aan de karakteristieken van de Amsterdamse School, een vormentaal, die nauw verwant is aan de internationale Art Deco. In Huize Gaudeamus is ook de Stichting Gaudeamus ontstaan; in 1951 door Walter Maas en Henk Stam opgericht en tot de dag van vandaag actief ten behoeve van jonge componisten. Toen de stichting in de zeventiger jaren naar Amsterdam was vertrokken (inmiddels is ze in Utrecht gevestigd) is het een tijdje stil in het Huis geweest. Daar kwam verandering in toen Walter in contact kwam met componist/cellist Bart van Rosmalen die tot 2011 tal van bijeenkomsten, workshops, laboratoria e.d. met name gerelateerd aan muziek in het Huis heeft georganiseerd.