Banken verdwijnen uit Bilthoven

Bilthoven-Centrum is bijna klaar voor de toekomst. De officiële opening van het nieuwe centrum wordt binnen korte tijd verwacht. Tot dan wordt de laatste hand gelegd aan de volledige herinrichting van Vinkenplein en Vinkenlaan. Ook de Julianalaan is in de laatste jaren op de schop gegaan.

Waar deed Bilthoven boodschappen, ver voordat de Kwinkelier werd geopend en de groenteboer en de slager nog waren gevestigd naast de kruidenier? Het Online Museum - in de persoon van redacteur Veroniek Clerx - zoekt de weg terug en werkt aan een rondleiding. Deze keer aandacht voor de banken aan de Julianalaan, die zich na de oorlogsjaren in de vorige eeuw met de Vinkenlaan en het Emmaplein ontwikkelde tot een middenstandskwartier.

Vlaer en Kol
De Utrechtse bank Vlaer en Kol werd in 1748 opgericht als opvolger van het notariskantoor Simon Vlaer. Dat kantoor verrichtte zich toen al 50 jaar kassiers- (bank-) zaken. Simons zoon, Everard richtte in 1748 samen met Jan Kol (1726-1805), het kassiershuis Vlaer en Kol op. Onder leiding van Everard Henri Vlaer was Vlaer en Kol vanaf het midden van de negentiende eeuw een toonaangevende bank in de stad Utrecht en in het Sticht. Daarmee was het een ‘regiobank’ avant la lettre. Zeker toen na de eerste wereldoorlog de eerste filialen verschenen in aanpalende gemeenten zoals Zeist, Bunnik en ook Bilthoven in 1934. In 1990 werd Vlaer en Kol ingelijfd bij de AMRO bank.

Wijn
Het nieuwe bankgebouw kreeg adres Julianalaan 2-4-6. Het was ontworpen door de architecten H. Mertens en C.L. Quere. Deze laatste ontwierp ook in 1940 in traditionalistische stijl de brandweerkazerne aan de Koningin Wilhelminaweg in Maartensdijk. Het pand aan de Julianalaan beschikte over een grote kluisruimte en diverse couponkamertjes. Dit alles werd met de opkomst van het girale geld al snel overbodig. In het pand is nu een wijnhandel gevestigd.

Garant
Vlaer en Kol regelde decennialang het betalingsverkeer van de middenstand in Bilthoven Centrum. De bank stond onder meer garant voor de hypotheek van Hotel Centraal aan de Nachtegaallaan. Ook het rode bankstempel ‘betaald’ op de benzinenota van f. 40,42 die Garage De Witte in 1956 had ingediend bij banketbakker Top, droeg de naam ‘Vlaer en Kol’. Ter vergelijking met de topsnelheid van het huidige internet-bankverkeer; de papieren nota was ingediend op 31 juli, en door de bank akkoord verklaard op 6 augustus van dat jaar.

Groei en afname
In de loop van de tijd kwamen er meer bankondernemingen in Bilthoven-Centrum. Zoals de Raifeissenbank/Rabobank en de Bondsspaarbank. In 1990 nam de AMRO-bank, die al een filiaal had op de hoek Vinkenlaan en Julianalaan, Vlaer en Kol over. Het gebouw aan de Julianalaan werd verkocht en er kwam nieuwbouw op Vinkenlaan 2. Een jaar later ontstond de fusiebank ABN-Amro. Voorjaar 2021 heeft ABN-Amro dit bankgebouw gesloten. Het zal worden verkocht. Laatst overgebleven is de ING, die nog vrij recent een nieuwe filiaal heeft geopend aan Melchiorlaan 1. Van het voormalige uitgebreide bankverkeer in de buurt resten nog vooral de betaalautomaten.