Redactieteam presenteert eindverslag participatietraject

door Guus Geebel

‘De Bilt - Wonen in een groene omgeving’ heet het eindverslag van het redactieteam van het project ‘Samen werken aan wonen’. Het project is uitgewerkt tot een gebiedsgericht participatietraject, waarbij inwoners adviezen gaven over de woonopgave. Dit is een nieuwe manier van werken voor de gemeente De Bilt. Het ging daarbij niet alleen om locaties, maar ook over voor welke doelgroep er gebouwd moet worden, het type woningen en hoe de omgeving van die woningen er dan uit moet zien.

Petra den Dulk en Jan Dijkkamp zijn lid van het redactieteam en vertellen enthousiast over de werkwijze en de ervaringen die ze daarbij opdeden. De vergaderingen van het redactieteam werden online gehouden. Jan Dijkkamp over het proces: ‘Er zijn circa 1500 reacties, plannen en opmerkingen binnengekomen, opgesteld door burgers,clubjes uit een wijk maar ook heel veel individuele reacties. Op een verzoek van de gemeente om deel te nemen aan het redactieteam meldden zich 17 mensen. De opdracht was de reacties uit te werken tot een raadsvoorstel. Het team waarmee op basis van vrijwilligheid werd gestart was een redelijke afspiegeling van alle kernen. Uiteindelijk werd het eindverslag met 12 leden afgerond, inclusief projectleider Simone Diegenbach die de vergaderingen voorzat.’

Kaders
‘Lastig voor ons was dat wij ernaar neigden om politieke issues zelf te gaan oplossen in ons advies. Maar dat was niet de taak van het redactieteam. Onze taak was de adviezen van al die inwoners te bundelen, daar rode draden uithalen en kijken wat haalbare voorstellen waren’, aldus Petra den Dulk. ‘Omdat er geen criteria of kaders waren, was het lastig hoe we een plan moesten beoordelen. Ons advies aan de gemeenteraad is om nu criteria vast te stellen om de kansen die er zijn te kunnen beoordelen.’ Jan Dijkkamp: ‘We moesten niet een eigen mening vertolken, maar wat burgers hebben ingediend samenvatten, comprimeren en aangeven waar wel of geen steun voor was. Er staan wat kritische kanttekeningen in het verslag, maar ook zaken waar de gemeenteraad mee verder kan.’

Kernpunten
‘We hebben in alle kernen locaties genoemd die je verder zou moeten onderzoeken en waar in principe woningen gebouwd kunnen worden. Dat hebben we niet kunnen doorrekenen op haalbaarheid. Dus bijvoorbeeld hoe zit het met sloopkosten, met bodemvervuiling of het aantal woningen dat je terug zou kunnen bouwen op zo’n locatie. Ook bereikbaarheid is niet onderzocht.’ Petra: ‘Je kunt wel woninglocaties aanwijzen, maar je moet ze altijd in het geheel zien. Het moet aansluiten bij de kernwaarden van een gebied. We noemen als kernpunten wonen in het groen, denk creatief, zorg voor oplossingen, denk niet alleen aan nieuwbouw maar ook aan transformatie van bedrijfsgebouwen. We zeggen in het verslag ook focus je op doelgroepen en doorstroming.’

Zoombijeenkomsten
Het redactieteam is eind februari begonnen en er zijn vijf zoombijeenkomsten geweest. Met kernen zijn ook nog bijeenkomsten geweest. ‘De start was lastig omdat we ons in eerste instantie gingen richten op de hele gemeente. Het probleem daarbij was dat je niet over de hele gemeente kunt oordelen, want ik had bijvoorbeeld wel 50 plannen doorgelezen, de reacties daarop had ik niet kunnen lezen. Voor de tweede vergadering hebben we besloten terug te gaan naar de kernen en overleggen wat daar kan gebeuren. Dat werkte veel beter’, vertelt Jan Dijkkamp. Petra: ‘Bij de eerste vergadering werd al gauw duidelijk dat het bijna niet te doen was. Daarna werd als redactieteam ook met kleinere groepen vergaderd. Daarmee voorkwam je dat mensen zich niet gehoord voelden. Burgers kennen hun eigen wijken goed, maar we wilden niet dat burgers tegenover elkaar kwamen te staan. De locaties die we nu hebben worden in belangrijke mate gesteund. De betrokkenheid in het redactieteam was heel groot, niet alleen voor de eigen kern, maar ook gemeentebreed.’

Kennis bij inwoners
Dijkkamp vertelt dat hij onder de indruk was van de vele ideeën over bouwen. ‘Naast de uitdrukkelijke wens van behoud van groen, landschap en de waarde van de kernen, hadden mensen ook heel concrete voorstellen voor plekken om te gaan bouwen of te renoveren. Als je met goeddoordachte plannen komt, komen mooie dingen tot stand. Er waren prachtig uitgewerkte plannen bij. Er is veel kennis bij inwoners. Je moet wel heel dicht bij de kernwaarden van een wijk blijven. De raad heeft een motie aangenomen om in Maartensdijk buiten de rode contouren in het landelijk gebied te bouwen. Hier en daar hebben burgers gezegd blijf en zoek binnen die rode contouren. Blijf af van het landschap en de natuur. Zoek locaties waar je gebouwen kunt omvormen tot wooneenheden, richt je op de mogelijkheden die er wel zijn en wees creatief. Pas in laatste instantie, als het echt niet anders kan kun je buiten de rode contouren kijken, maar wees heel terughoudend.’

Locaties
Petra: ‘Wij zeggen: wat is de reële woningbehoefte en wat zijn kansrijke locaties? We dreigden met het redactieteam te gaan praten over rode contouren en woningaantallen, maar daar zijn we heel snel van afgestapt. Wat vinden we in deze gemeente eigenlijk prioriteit hebben, wonen of werkgelegenheid? Volgens mij is werkgelegenheid hier niet het dilemma. Het gaat meer om mensen die hier werken en hier een betaalbare woning zoeken. Er zijn in het eindverslag in zo’n acht kernen nu drie of vier locaties aangegeven. Dat is een startpunt.’ Wat Dijkkamp verbaast is dat in geen enkele reactie terugkomt dat het RIVM naar Utrecht gaat verhuizen, hoeveel verkeersbewegingen dat scheelt. We zeggen in het verslag laat die life science-as los. Dat is een aan de tekentafel bedachte utopie. Inmiddels is besloten om een deel van de Schapenweide voor woningbouw te bestemmen.’

Samenhang
‘We hebben zeker rekening gehouden met betaalbare woningen voor woningzoekenden en starters omdat we de vitaliteit van de gemeente en een evenwichtige bevolkingsopbouw ook belangrijk vinden. De gemeente heeft een enorme stap gezet in het betrekken van inwoners via dit participatietraject. Ook bij de omgevingsvisie is betrokkenheid van inwoners, maar je hebt tegelijkertijd de woonvisie, de omgevingsvisie, de energietransitie die allemaal naast elkaar lopen. Het zou mooi zijn om dat samen te brengen. Iedereen behandelt nu deelgebieden maar die zijn heel nauw met elkaar verbonden. Ruimtelijke ordening en wonen zouden niet gescheiden moeten zijn. Het zou mooi zijn om in een artikel duidelijk te maken hoe je de capaciteit en de deskundigheid bij de gemeente kunt bevorderen. Het is voor een burger best moeilijk om ontwikkelingen in de gemeente te volgen. Samenhang kan helpen’, zegt Petra den Dulk. Haar eindconclusie is: ‘Blijf inwoners betrekken. Er is een stap gezet bij het werken aan vertrouwen.’ Het eindverslag wordt op 8 juni en 10 juni in de raadscommissie besproken.