Democratisch principe bestemmingsplan onder druk

oor Henk van de Bunt

Tiny Houses zijn primaire, volwaardige woningen op kleine schaal. Ze worden bewust gebouwd en bewoond, vanuit de behoefte een meer eenvoudig leven te leiden, minder gericht op consumeren en met een kleinere ecologische voetafdruk. Een Tiny House is max. 50 m², idealiter (deels) zelfvoorzienend, van goede kwaliteit en esthetisch gebouwd en functionerend als full-time bewoonde woning. 

In het kader van het ‘participatieproject gemeente De Bilt’ gaat de ‘Natuurbouwerij’ een project bij de gemeente aanmelden. Op zeven hectare agrarische grond aan de Twislaan in Groenekan willen de initiatiefnemers een voedselbos aanleggen met daarin twintig zogenaamde ‘Tiny Houses’. Huisjes van 50 m², die samen zelfvoorzienend zijn wat betreft water, energie en afvalverwerking. In de projectschets valt te lezen: ‘Het project is een initiatief van De Groene Specht - een kerngroep van 5 aanstaande bewoners die zelf in het project gaan investeren - en het wordt samen uitgevoerd met Tiny Houses De Bilt, bestaande uit inwoners van De Bilt. Het doel is om in 2021 een geschikte plek te vinden voor het project en in 2022 het project te realiseren. 

Informatie
De buurtbewoners hoorden ervan via via. En op verzoek kwam één van de groepsleden op een avond meer informatie geven. Tonneke Wilmink is één van die buurtbewoners: ‘Op zich een aardig project, alleen waarom op deze plek? En hoe zit het met de juridische kant van het geheel? Hebben we als buren hier wat over te zeggen? En hoe zit het met de precedentwerking van een dergelijk project voor andere huisjes. Heel veel vragen waar ik niet direct antwoord op heb gekregen’. 

De zeven hectare aan de Twislaan vormen een kwetsbaar deel van de Herveskoppolder, die ontgonnen is rond het jaar 1400 vanuit het klooster Oostbroek. Kwetsbaar, omdat dit historische cultuurlandschap met zijn langgerekte ontginningskavels (slagenlandschap), dat zo karakteristiek is voor onze gemeente , onder druk staat van de woningbouwopgave. Tonneke: ‘Door te bouwen buiten de rode contouren dreigt verrommeling van het open landschap. En in het geval van de ‘natuurbouwerij’ met de Tiny Houses zelfs onder de noemer van natuurontwikkeling.

De kavels langs de Twislaan vormen een corridor, een verbindingszone voor klein wild tussen het Noorderpark en de Leyen. Sinds enige tijd zijn hier weer vleermuizen gezien evenals de kamsalamander. Twintig Tiny Houses met veertig bewoners zullen de rust hier flink verstoren en een aantasting vormen van het historische open landschap’. 

Juridisch
Wat de juridische kant van het project betreft vertelde de informant dat de Natuurbouwerij het project wil inbrengen bij de gemeente als ‘natuurexperiment’ en dat daarvoor geen wijziging van het bestemmingsplan nodig zal zijn en dus geen democratische besluitvorming door de gemeenteraad, geen inspraakprocedure en geen mogelijkheid om zienswijzen in te dienen door belanghebbenden. De buurtbewoners zullen allemaal bezocht worden en kunnen aangeven wat zij van het project vinden. Onduidelijk blijft wat er met hun eventuele bezwaren wordt gedaan.

Precedent
Tonneke vervolgt: ‘Wanneer het mogelijk wordt om in het kader van ‘natuurexperiment’ een Tiny House te bouwen in het buitengebied, zonder een bestemmingsplanprocedure te doorlopen en dus zonder democratische besluitvorming, kan ik me zo voorstellen dat veel mensen, die nu moeilijk een huis in onze gemeente kunnen bemachtigen, hun kans grijpen en een leuk huis op een mooie plek realiseren. Na de golf van permanent bewoonde recreatiewoningen zou zomaar de golf van Tiny Houses (als een olievlek) over ons bijzondere openlandschap kunnen spoelen’. 

Ondersteuning
Op donderdag 20 mei was er een zoombijeenkomst ‘GroenLeven’ over het project Tiny Houses, waar ook de buurtbewoners aan konden deelnemen. Het bleek om presentaties te gaan van allerlei groenprojecten in de gemeente De Bilt. Ook waren er workshops zgn. breakoutrooms waarin de deelnemers ideeën konden aandragen voor de ‘Natuurbouwerij’. Tonneke: ‘In mijn workshop werd me uitdrukkelijk gezegd dat deze bijeenkomst niet bedoeld was om tegengeluiden te laten horen. Na afloop werden we uitgenodigd onze sympathie te betuigen voor de bouwerij. Een paar dagen later kreeg ik een mail waarin de organisatoren bedankten voor de enthousiaste deelname aan de zoombijeenkomst en of we de bijgevoegde enquête wilde terugsturen, waarin we aangaven het project te ondersteunen. De Natuurbouwerij rekent toch wel op sympathiebetuigingen, want de inventarisatie was bedoeld om bij het indienen van het project bij de gemeente aan te tonen, dat er veel draagvlak voor het project is. Een draagvlak dat vooral bestaat bij de mensen, die al bij een groenproject betrokken zijn en graag in een Tiny House willen wonen. Er is nauwelijks bijval van de direct betrokken aanwonenden. Ook het Groenekans Landschap is kritisch over de duurzaamheid van het project en de bewoning van het open slagenlandschap’.

Democratie
Op12 mei antwoordt de Gemeente De Bilt De Vierklank desgevraagd: ‘Er is nog geen formeel voorstel ingediend bij de gemeente voor dit project. De gemeente oriënteert zich op dit moment wel op de eventuele (on)mogelijkheden voor Tiny Houses binnen geldend beleid. Tonneke ten slotte: ‘Ik begrijp dat deze mensen graag hun project willen realiseren. Toch hoop ik ook dat de gemeente inziet, dat het op deze wijze omzeilen van de democratische besluitvorming vele stappen terug is op de weg die we de afgelopen eeuw zo moeizaam hebben bevochten in de ruimtelijke ordening en alsnog een besluitvorming door de gemeenteraad vereist bij dit soort experimenten’.