Afbeelding

Boomschuim

Algemeen

In de stromende regen liep ik door het elzenbos. Onophoudelijk roffelden dikke regendruppels op het scherm van de grote paraplu boven m’n hoofd. Vogels lieten zich niet horen of zien. Het hemelwater spoelde bomen en planten glanzend schoon. De flinke regenbui vormde een welkom waterreservoir voor de komende zomer.
Vreemd verrast was ik bij het zien van dikke klodders schuim onderaan een aantal bomen in het bos. Een schuimkraag die voortdurend van bovenaf werd aangevuld. Ik liep om één van de bomen heen om de oorsprong te achterhalen. Vanuit de boomschors zag ik bellen tevoorschijn borrelen, alsof de boom bellen blies. In een stroom liep het schuim langzaam langs de bast naar beneden. Spectaculair om te zien. Met mijn vinger raakte ik de bellen aan, proefde ervan. Het smaakte naar zeepsop.
Bij navraag vernam ik dat dit wonderlijke fenomeen ‘boomschuim’ heet. Een bijzonder verschijnsel dat alleen optreedt tijdens hevige regenbuien. Water stroomt langs de stam naar beneden en neemt daarbij allerlei stoffen mee. Eiwitten uit mossen en algen vormen schuim met het snelstromende water. Opgeklopt algeneiwit, vergelijkbaar met schuimvlokken in de branding op zee.
Ook sappen uit de schors, saponinen, spelen een rol bij het ontstaan van boomschuim. Saponinen zijn zeepachtige stoffen waarmee bomen en planten zich verweren tegen insecten, bacteriën en schimmels. Als saponinen in aanraking komen met water en zuurstof vormt zich schuim. Net als bij zeep of waspoeder. Saponinen uit planten werden vanwege de schaarste in de Tweede Wereldoorlog wel gebruikt als zeep.

(Karien Scholten)

In haiku:

Stromende regen
Zet bomen in een schuimbad
Noem het natuur schoon