Tussen Verkade en Verkondiging

Bilthoven-Centrum is bijna klaar voor de toekomst. De officiële opening van het nieuwe centrum wordt verwacht in mei 2021. Tot dan wordt de laatste hand gelegd aan de volledige herinrichting van Vinkenplein en Vinkenlaan. Ook de Julianalaan is in de laatste jaren op de schop gegaan. 

Waar deed Bilthoven boodschappen, ver voordat de Kwinkelier werd geopend en de groenteboer en de slager nog waren gevestigd naast de kruidenier? Het Online Museum - in de persoon van redacteur Veroniek Clerx - zoekt de weg terug en werkt aan een rondleiding. Deze keer aandacht voor de Verkadewinkel aan de Julianalaan die zich rond en na de oorlogsjaren in de vorige eeuw ontwikkelde tot een middenstandskwartier.

Verkade
In 2018 vierde de Julianaschool in Bilthoven het 100-jarig bestaan. Henk Veldhuizen (1938), meldde zich voor de reünie met een broer en een zus. Henk, het derde kind van zeven, was leerling geweest in de jaren ’40 en ’50. Zijn vader Aart Veldhuizen was in die periode voorzitter van het schoolbestuur. Tussen 1936 en 1962 dreef Aart de Verkadewinkel aan de Julianalaan. Vanaf 1962 deed het verschijnsel supermarkt zijn intrede en nam het product Verkade op in het grote assortiment. Dat was voor Veldhuizen sr. het signaal om de winkel te sluiten. Zoon Henk was al niet voor Verkade in de weg gelegd. Hij wilde liever predikant worden.

Veldhuizen
Aart Cornelis Veldhuizen (1910) was de jongste in een gezin van drie zonen. Hij bezocht de lagere school in Lage Vuursche en werd kruideniersknecht op 12-jarige leeftijd. Op zijn 20e begon hij van huis uit een handel in kruidenierswaren, met name artikelen van Verkade. Hij trouwde in 1934 en twee jaar later opende hij op Julianalaan 6 in Bilthoven een ‘Speciaalzaak in Verkade’s artikelen’. Daar werd zoon Henk geboren. Enige verhuizingen later betrok het gezin een groot winkelpand met ruime woning op Julianalaan 57, de eerste van drie ruime winkel- en woonpanden, tegenover de Julianakerk/Centrumkerk: ‘De zaken gingen aanvankelijk goed’, vertelt Henk. ‘We hadden een winkelmeisje en een hulp in de huishouding. Vaak was de winkel zo druk, dat ook mijn moeder moest inspringen. In de oorlogsjaren was het niet zo best. De aanvoer liep steeds verder terug en we waren zelfs anderhalf jaar gesloten. Ik vraag me nu nog wel eens af hoe mijn ouders het financieel gered hebben met (toen nog) vijf kinderen. In die tijd trokken we, samen met onze hulp, in bij mijn opoe in Maartensdijk. Piepklein huisje maar wel warm en gezellig’.

Zwembad
‘Ik kan me de bombardementen nog goed herinneren. Er vielen brandbommen op een villa achter ons huis, waar Duitsers gehuisvest waren. We stonden er op ons balkon naar te kijken. Raak! riep mijn vader. Toen vliegveld Soesterberg werd gebombardeerd was het een heel warme dag. De Engelse vliegtuigen kwamen laag over. De badgasten van het nabijgelegen openluchtbad klommen in paniek over de omheining en haalden hun huid open. Ze kwam bij ons in badpak binnen om zich te laten verbinden. Mijn speelkameraadje was de zoon van de tandarts Van Andel. We speelden vooral in het bos bij het Zwarte Wegje en het spoorlijntje naar Zeist. Tandarts Van Andel woonde vlakbij de Magneet. Is dat gebouw er nog?’ Vader Aart Veldhuizen was behalve winkelier en schoolbestuurder ook nog diaken van de Hervormde gemeente De Bilt-Bilthoven. Zodoende was hij verbonden aan de Dorpskerk in De Bilt en de Zuiderkapel in Bilthoven. Zoon Henk kwam van de Mulo en ging in de zaak werken. Maar daar lag zijn roeping niet; ‘Ik kon goed leren, zou ik dan de rest van mijn leven winkelier willen zijn’?

Predikant
Het antwoord was nee, en Henk ging als 17-jarige naar het avondgymnasium in Utrecht. Vier avonden per week en naast zijn werk in de winkel: ‘Dat was zwaar. Ik moest overdag mijn bezorgrondes maken. Eerst met de bakfiets en later per auto. Vaak moest ik om elf uur ’s avonds nog aan mijn huiswerk beginnen. Vervolgens ging ik in Utrecht Theologie studeren, want ik had het verlangen om predikant te worden. Daar was trouwens een groot tekort aan in die jaren. De Dorpskerk (De Bilt) en de Zuiderkapel (Bilthoven) hebben het zelfs drie jaar zonder predikant moeten doen’.

Villa Silvosa
In 1962 ben ik getrouwd en verliet de winkel. Mijn vader stopte er toen ook direct mee’. Na de verkoop van de winkel verhuisde de familie Veldhuizen naar Harderwijk en weer later naar Putten. Vader Aart was hartpatiënt en overleed op 7 december 1970 op 60-jarige leeftijd. Zoon Henk en zijn vrouw bleven in Bilthoven en samen beheerden ze gedurende vier jaar de Villa Silvosa, het conferentieoord van de Hervormd Gereformeerde Jeugdbond in de bocht van de Prins Bernhardlaan: ‘Een studieloon was er nog niet en er moest toch geld worden verdiend. Mijn vrouw heeft in die jaren voor 4500 mensen gekookt. Het ging allemaal prima. Het leven was toen zoveel eenvoudiger en goedkoper dan vandaag de dag. We hebben trouwens veel plezier beleefd met de jongeren’. Henk werd in 1968 voor het eerst beroepen: de hervormde gemeente van Lopik. Daarna volgden Wapenveld (1972), Alblasserdam (1977), Rotterdam-Hillegersberg (1984), Zoetermeer (1991) en Huizen (1996). Ds. Veldhuizen ging in 2001 met emeritaat. Het echtpaar Veldhuizen woont in Wapenveld, heeft vier kinderen en twaalf kleinkinderen. [HvdB]