Aardbevingsbestendige woningen op Midden-Java.
Aardbevingsbestendige woningen op Midden-Java.

Teletubbiewoningen op Java in recordtijd gebouwd

Algemeen

Het Indonesische dorp Ngelepen werd in december 2004 zwaar getroffen door een tsunami. In mei 2006 volgde een aardbeving die in Ngelepen tot gevolg had dat een aardverschuiving het dorp wegvaagde. Bij die aardbeving op Midden-Java kwamen ongeveer 6000 mensen om het leven, raakten duizenden gewond en vijf miljoen dakloos. 

De vertrouwde omgeving van veel mensen veranderde in een grote puinhoop. Ruim 250.000 huizen werden door de aardbeving verwoest of raakten beschadigd. De bewoners leefden geruime tijd onder erbarmelijke omstandigheden in tenten. Ruim een jaar na het natuurgeweld waren de meeste huizen weer hersteld of herbouwd. Het herstel kon voorspoedig verlopen omdat de getroffenen van de overheid geld kregen om zelf hun huizen op te knappen. Over het algemeen was het bedrag dat ze ontvingen niet genoeg om de gehele schade te herstellen, maar toch kon het meest noodzakelijke snel worden uitgevoerd. Hulp kwam er ook van veel andere landen.

Teletubbiehuizen
In 2007 bezocht ik het dorp Ngelepen dat op een andere plaats door een buitenlandse gift was herbouwd tussen de rijstvelden. Het had de naam New Ngelepen gekregen. Er waren 71 huizen gebouwd op een wijze die in niets lijkt op de dessa’s die zo kenmerkend zijn in het Javaanse landschap. Het was daarom bij aankomst even schrikken. Witte koepelwoningen te midden van sawa’s. De woningen kregen al gauw de naam teletubbiehuizen. Niet alleen mensen in de omgeving noemden ze zo, ook de bewoners zelf.

Ballon
New Ngelepen is niet het eerste dorp waar dit soort huizen is gebouwd. De Amerikaanse organisatie Domes for Humanity heeft de woningen ontwikkeld en plaatst ze overal in de wereld waar rampen hebben plaatsgevonden. De domes zouden bestand zijn tegen de zwaarste aardbevingen. Tijdens een rondgang werd verteld dat bij de bouw voor de ronde vorm een met lucht gevulde plastic ballon is gebruikt. In Bantul, ten zuiden van Jogjakarta, waar de aardbeving het hevigst was, zijn ook 100 domes gebouwd. De organisatie noemt de woningen ‘strength in a lifetime’, levensloopbestendig. De bouw van de 71 woningen in Ngelepen startte in januari 2007. Al op 30 mei van dat jaar werd het dorp officieel in gebruik genomen. Het kreeg toen de naam New Ngelepen.

Grond
Behalve de woningen zijn in dezelfde stijl ook een moskee, een polikliniek en een kleuterschool, compleet met speeltoestellen, gebouwd. De woningen zijn een schenking van Mohamed Ali Alabbar, een zakenman uit Dubai, die onder meer een onderneming op het eiland Lombok heeft. De bewoners moesten nog wel de grond betalen. Per woning betekende dat ongeveer 1500 euro, een enorm kapitaal voor de dorpelingen. De eerste drie jaar kregen ze de grond gratis in gebruik. Ondanks dat de woningen totaal van de traditionele bouw afwijken, blijken de bewoners tevreden met hun nieuwe dorp te zijn.

Comfort
Tijdens de rondgang werden we door Sarmini gastvrij uitgenodigd om alles te bekijken. Een woning bestaat uit drie kamers, een kleine keuken en een ruime zolderverdieping. Er is voldoende ventilatie in de woning. Wasruimte, badkamer en toilet bevinden zich buiten de woning en moeten met enkele andere families worden gedeeld, maar dat gaf volgens Sarmini geen problemen. Bij de woningen is ook een tuintje, maar kippen mogen de bewoners niet houden. Sarmini gebruikte een deel van haar huis als winkeltje voor dagelijkse producten. Zij vertelde over haar ervaring op het moment van de aardbeving. Ze nam de kinderen in haar armen en rende naar buiten. ‘Ik was nauwelijks het huis uit of de muren stortten in.’ New Ngelepen is inmiddels een toeristische attractie geworden waar de bevolking van profiteert. Er worden onder meer t-shirts verkocht met een afbeelding van de Teletubbiehuizen.

[door Guus Geebel]

De domes lenen zich uitstekend voor kunstuitingen.
Na de aardbeving leefden veel mensen in tenten tussen de restanten van hun woningen.
De tenten waren vaak schenkingen van landen uit de hele wereld.