Vervallen slagerij door hapjes uit het slop

Bilthoven-Centrum is bijna klaar voor de toekomst. De officiële opening van het nieuwe centrum wordt verwacht in mei 2021. Tot dan wordt de laatste hand gelegd aan de volledige herinrichting van Vinkenplein en Vinkenlaan. Ook de Julianalaan is in de laatste jaren op de schop gegaan. 

Waar deed Bilthoven boodschappen, ver voordat de Kwinkelier werd geopend en de groenteboer en de slager nog waren gevestigd naast de kruidenier? Het Online Museum - in de persoon van redacteur Veroniek Clerx - zoekt de weg terug en werkt aan een rondleiding. Deze keer aandacht voor Ans en Jan Straathof van de slagerij op Julianalaan 23; de laan die zich rond en na de oorlogsjaren in de vorige eeuw ontwikkelde tot een middenstandskwartier.

Hoopje
De slagerij op Julianalaan 23 stond er al sinds slager Brinkhorst zich er in 1924 had gevestigd. Deze middenstandswoning was voor dat doel gebouwd door aannemer Van der Sterre. Zoon Brinkhorst volgde zijn vader op, maar dat was geen succes. Tegen de tijd dat Jan en Ans Straathof zich meldden voor de slagerij had de winkel al vier eigenaars gehad. Voor het jonge stel zag het er aanvankelijk niet best uit. ‘De klanten keken de kat uit de boom; iedereen ging daar dood’, vertelt Jan. ‘De winkel zag er dan ook zo uit, was in geen jaren gemoderniseerd. De concurrentie was bovendien groot, er zat daar een hele serie slagers ‘op een hoopje’.

Maartensdijk
Jan was het allemaal anders gewend. Als nakomer in een katholiek boerengezin met 11 kinderen uit Alphen aan den Rijn, was hij als 17-jarige ‘op een haar na’, geëmigreerd naar Amerika. Op een haar na, want zijn vader weigerde ervoor te tekenen. Wat nu gedaan? Jan volgde de slagersopleiding, liep stage bij Slager Rouwendaal in Maartensdijk en werkte vervolgens bij Tesselaar in Amsterdam, een grote, drukke slagerswinkel. Op de Kwakelse Kermis (De Kwakel), kwam hij Ans tegen. Zij was een boerendochter uit Vrouwenakker bij Uithoorn. Nog voor hun huwelijk reageerden ze op een advertentie in Bilthoven en besloten de vervallen winkel over te nemen.

Boven
Ans: ‘Jan sliep zolang alleen boven de winkel en ik logeerde ergens anders. Samen in een huis, dat mocht natuurlijk nog niet. Na hun trouwen kenden ze zware eerste jaren. Jan: ‘Het was hier gewoon om boodschappen uit te venten en dat was ik helemaal niet gewend’. Bovendien hadden we eigenlijk geen geld voor personeel. We woonden ‘boven’ en deelden de ruimte met mevrouw Brinkhorst, die er was blijven wonen. Zij vertrok in 1965 en toen hadden we eindelijk het huis voor onszelf en inmiddels twee kinderen’.

Renovatie
Op een goed moment kwam er een man in de winkel. Hij bleek vertegenwoordiger van het renovatiebedrijf Tovar uit Weesp. Die bood aan om de winkel te moderniseren. Jan: ’Toen ik zei, dat ik daar geen geld voor had was zijn antwoord: ‘Dan betaal je me maar als je wel geld hebt’. Dat alles gebeurde in 1962 en vanaf dat moment is het gaan lopen. We kondigden in het dorp aan, dat we niet meer zouden uitventen en dat we de klanten welkom zouden heten in de winkel. Dat deden we bijvoorbeeld door hapjes te presenteren, zoals onze Indische ballen. De zaken gingen zo goed dat we al in het eerste jaar 7000 gulden konden aflossen’.

In 1970 sloten de Straathofs zich aan bij de Vereniging Keurslager. Dat scheelde enorm aan werk want het uitbenen gebeurde voortaan centraal bij de slagerswerkplaats in Hilversum. Ans: ‘Ook de kruiden en het verpakkingsmateriaal werd centraal ingekocht en gedistribueerd. De winkel groeide verder en eind jaren zeventig hadden we een hele groep aan winkelpersoneel’. Jan: ‘Jazeker er was concurrentie maar ook samenwerking tussen de lokale slagers. Iedereen probeerde er het beste van te maken en we kwamen geregeld samen voor overleg in Hotel-Restaurant De Schouw op het Emmaplein’.

Twaalf uur per dag
En toen ging het mis. Jan, die al sinds zijn 14e jaar twaalf uur per dag had gewerkt werd op zijn 50e in de winkel getroffen door ernstig hartfalen. Dat dwong hem om in 1984 de winkel te verlaten. Ans ging nog een tijdje door om een vervanger op te leiden, maar toch kwam het einde van de slagerij in zicht. Jan en Ans Straathof, die tussen de bedrijven door ook nog 4 kinderen hadden opgevoed, gingen het rustiger aandoen. Inmiddels ligt de winkel alweer 36 jaar achter hen. Op de locatie zelf is nu de horecagelegenheid Settlers gevestigd. Er is nog wel een Keurslager overgebleven in Bilthoven. Want vanuit de eerdere locatie op de Planetenbaan heeft Keurslager Van Schie zich recent gevestigd op de vernieuwde Kwinkelier.