De Bilthuysen is gevestigd in het gebouw van De Bremhorst.
De Bilthuysen is gevestigd in het gebouw van De Bremhorst.

Stichting De Bilthuysen stopt met huishoudelijke hulp

Algemeen

door Rob Klaassen

In 2015 is de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) van het rijk naar de gemeente gegaan. Deze wet is kort gezegd ervoor bedoeld om het voor mensen mogelijk te maken om zo lang mogelijk in eigen huis te kunnen blijven wonen. De onderbouwing hierbij was dat gemeenten nu eenmaal veel dichter dan het rijk bij hun inwoners staan, waardoor zij beter in staat zijn om lokaal maatwerk te leveren. Deze decentralisatie van het rijk naar de gemeente ging gepaard met een fikse korting voor de gemeente. 

Een van de onderdelen van deze wet is het regelen van thuishulp voor mensen die dat nodig hebben. Om de wet uit te kunnen voeren huren gemeenten vaak een uitvoeringsinstantie in. In de gemeente De Bilt is dit voor wat betreft de huishoudelijke hulp de stichting De Bilthuysen. De thuishulp van Stichting De Bilthuysen houdt per 1 april 2021 op en gaat over naar een andere organisatie. Wie de nieuwe aanbieder van deze zorg gaat worden is op dit moment nog onduidelijk. Hiervoor moet de gemeente De Bilt een openbare aanbesteding uitschrijven. Naar verwachting zal deze aanbesteding midden januari worden gepubliceerd. De gemeente vertrouwt erop dat alles nog tijdig voor 1 april zal zijn geregeld. We spraken hierover zowel met een medewerker van De Bilthuysen als met communicatiemedewerkers van de gemeente De Bilt.

Waarom
Edwin Snoeks is manager extra murale zorg (zorg die bij mensen thuis wordt gegeven) bij de Bilthuysen. Edwin Snoeks: ‘Er is een aantal redenen; in de eerste plaats zijn we recent samengegaan met stichting Lyvore, die vooral werkt in de regio Baarn/Soest/Amersfoort en met stichting De Brug, die in Driebergen en omgeving werkzaam is. Dat zijn specifieke zorgorganisaties. Wij willen ons daarom vooral blijven toeleggen op het verlenen van verpleging en verzorging. Het aanbieden van huishoudelijke hulp valt hier wat buiten. Maar dat is niet de enige reden. Ook het feit, dat De Bilthuysen in de gemeente De Bilt de enige aanbieder is voor huishoudelijke hulp heeft een rol gespeeld. Alles op dit gebied komt op ons dak terecht. En dat alles in een omgeving als de Heuvelrug, waar al tijden sprake is van een schreeuwend tekort aan mensen die huishoudelijk werk kunnen en willen doen. Het is al jaren een voortdurend gevecht om te trachten vraag en aanbod op dit terrein op elkaar af te stemmen. Toen wij als De Bilthuysen in 2017 in het kader van de Wmo huishoudelijke hulp de afspraken maakte met de gemeente was er sprake van huishoudelijke hulp aan 300 mensen. De kosten die de cliënten voor die hulp zelf moesten bijdragen waren gerelateerd aan de hun inkomenspositie. De sterkste schouders moesten de zwaarste lasten dragen. Wie er voor hulp in aanmerking kwam werd door een indicatiecommissie beoordeeld’.

Maximum
Edwin: ‘Vanaf 2019 veranderde er nogal wat. De regering heeft toen bepaald dat de inkomenspositie van de cliënt er niet langer toe deed. Iedereen met een indicatie voor noodzakelijke huishoudelijke hulp kwam vanaf 2019 voor een voor iedereen gelijk vast bedrag per maand hiervoor in aanmerking. Dit bedrag was dus voor iedereen gelijk: 19 euro per maand. Dit ongeacht de hoeveelheid uren dat hulp werd verleend; dat was bepaald door de afgegeven indicatie. De gedachte hierachter was, dat als je als overheid wilt dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen, je dan ook tevens die mensen maximaal moet faciliteren om in dat thuis te kunnen blijven wonen”.

Cijfers.
Uit onderzoek van het ‘Een Vandaag opiniepanel’ in 2019 bleek, dat 94% van de door hen ondervraagde gemeenten dit een slechte maatregel van het rijk vonden, omdat het nu voor iedereen wel erg aantrekkelijk werd om een beroep op de gemeente te gaan doen. Volgens die gemeenten is deze maatregel van het rijk ook in strijd met het uitgangspunt van de Wmo, dat mensen zich op eigen kracht zo lang mogelijk moeten zien te redden. Pas als dat niet meer langer gaat wordt aangeklopt bij de gemeente. Volgens dit onderzoek vreesden de gemeenten een stijging van de aanvragen voor huishoudelijke hulp. Bij de helft van de onderzochte gemeenten was er sprake van een toename van tussen de 5 en 15%. Bij de andere helft van de gemeenten lag dat hoger en bij sommige gemeenten liep de stijging op tot zelfs 70-80%. In de gemeente De Bilt waren er in 2015, op basis van door de De Bilthuysen en de gemeente verstrekte cijfers 300 cliënten die huishoudelijke hulp kregen. In april 2017 (toen het huidige contract met De Bilthuysen inging) was dat aantal opgelopen tot 400. Eind 2019 waren er al 650 cliënten en op dit moment bedraagt dat aantal 710. De toename in 2019 bedroeg in De Bilt zo’n ruim 62% in vergelijking tot 2017 en is dat inmiddels opgelopen tot zo’n 77% in vergelijking tot 2017.

Tekorten
Wij hadden graag willen weten, wat deze toename nu betekent voor de financiële positie van de gemeente De Bilt. We wilden laten zien wat de gemeente hiervoor van het Rijk aan inkomsten ontvangt en hoeveel geld ze hiervoor jaarlijks moet betalen, zodat duidelijk wordt wat de gemeente hiervoor uit andere middelen moet bijpassen. Dit bleek helaas een niet te beantwoorden vraag. De gemeente zegt, dat met de toegepaste begrotingstechniek deze gegevens niet boven water kunnen worden gehaald. Kwamen eerst de budgetten voor Hulp bij het Huishouden uit een breder Wmo budget, sedert 2018 maken deze gelden deel van de algemene uitkering van het rijk. Het enige dat de gemeente kon zeggen was, dat zij in 2018 46.000 euro extra heeft moeten begroten ten opzichte van 2017 en in 2019 weer 224.000 euro meer dan in 2018. Doordat we niet weten hoe de begrotingscijfers zijn samengesteld en of er al extra gelden uit bijvoorbeeld de reserves in staan opgenomen, zeggen deze cijfers helaas niet veel. Dat de gemeente veel meer geld hieraan heeft moeten besteden dan ze van het rijk heeft ontvangen, staat gezien de enorme toename van het aantal cliënten wel vast.

Studenten.
Edwin Snoeks: ‘De enorme toename van cliënten die huishoudelijke hulp vragen heeft ons voor een groot probleem geplaatst. Er zijn bij lange na niet genoeg mensen om al dit werk te kunnen doen. Uiteindelijk hebben we een oplossing kunnen vinden door het uitzendbureau voor studenten SUSA in te schakelen. Dit kost De Bilthuysen wel het nodige extra geld. We zijn met de gemeente De Bilt op basis van ons contract een vast uurtarief overeengekomen, waarvoor wij het huishoudelijk werk leveren, gebaseerd op de kosten van mensen die bij ons in dienst zijn. Nu wij uitzendkrachten moesten inhuren zijn we aanmerkelijk meer geld kwijt. We hadden geen andere keuze gezien de eerder gemaakte afspraken. Aanvankelijk bestonden er nogal wat aarzelingen bij cliënten om studenten in te schakelen. We hoorden opmerkingen als; ‘weten zij wel wat schoonmaken is’ of ‘zijn ze wel gewend om op tijd te komen’. Maar na korte tijd verstomden dergelijke opmerkingen en bleek dat vrijwel iedereen enorm enthousiast over hen was. Het vervelende is wel, dat juist toen we afgelopen voorjaar op 13 maart vierden, dat uiteindelijk iedereen van een huishoudelijke hulp was voorzien, ’s avonds premier Rutte op televisie verscheen met z’n lockdown boodschap. Het gevolg was dat 150 cliënten de huishoudelijke hulp toen annuleerden. Weer een behoorlijke kostenpost, want we waren contractueel wel verplicht de uitzendkrachten te betalen. Gelukkig is dat in de zomer allemaal weer op z’n pootjes terecht gekomen en zijn vrijwel alle huishoudelijke hulpen weer aan het werk kunnen gaan. We merken thans bij de tweede Coronagolf gelukkig weinig van dit soort reacties van onze cliënten’.

Eigen personeel.
Edwin: ‘Nu wij dus stoppen met de huishoudelijke hulp hebben we wel zorgen over hoe het zal gaan. Wat gaat er gebeuren met onze eigen mensen? Worden ze overgenomen door de nieuwe aanbieder? Omdat er nog geen nieuwe aanbieder van huishoudelijke zorg is, weten we niet hoe dit zal gaan. Het is zowel voor onze mensen als ook voor onze cliënten van het grootste belang dat continuïteit is gewaarborgd. 21 medewerkers die huishoudelijke hulp geven hebben inmiddels een andere baan gevonden binnen De Bilthuysen, maar een belangrijk aantal van hen wil per se doorgaan als huishoudelijke hulp. Het is niet alleen voor hen van belang om te weten waar ze aan toe zijn, maar ook voor de cliënten is het van belang dat ze tijdig weten of ze met dezelfde hulp verder kunnen gaan als die waarmee ze nu werken’.

De gemeente De Bilt zegt, dat er thans een marktconsultatie loopt via TenderNed en hoopt de aanbestedingsdocumenten midden januari te kunnen publiceren. Al 4 jaar was bekend, dat er in alle gevallen voor 1 april 2021 een aanbestedingsprocedure door de gemeente zou moeten worden georganiseerd. Als reden dat het nu wat aan de late kant is zegt de gemeente De Bilt, dat ze al geruime tijd bezig is geweest om tot een regionale aanbesteding te komen, maar dat deze pogingen niet tot resultaat hebben geleid. De gemeente is daardoor genoodzaakt dit thans alleen te organiseren. Niettemin vertrouwt de gemeente erop dat alles voor 1 april rond zal zijn. Op de vraag of de toekomstige aanbieder verplicht gaat worden om het oude personeel van De Bilthuysen over te nemen zegt de gemeente dat hiernaar wel wordt gestreefd, maar dat het niet als verplichting zal worden opgelegd.

Onduidelijk
Veel is nog onduidelijk over wat er per 1 april 2021 met de Wmo-huishoudelijke hulp gaat gebeuren. Duidelijk is dat De Bilthuysen ermee stopt en dat de gemeente van plan is de aanbesteding half januari te publiceren. Het zal van de nieuwe aanbieder afhangen wat er met de huidige medewerkers, die nu de huishoudelijk hulp geven, gaat gebeuren. De gemeente zegt toe dat zij hierover met de nieuwe aanbieder van de huishoudelijke hulp in gesprek zal gaan. Hoe de gemeente hier financieel gaat uitkomen zal ook pas duidelijk worden wanneer er sprake is van een nieuw gesloten contact.

Edwin Snoeks: ‘De enorme toename van cliënten die huishoudelijke hulp vragen heeft ons voor een groot probleem geplaatst.