V.l.n.r. Tom Uittenbogaard, pastor de Wit en Johan van Stralen blikken terug op de eerste periode van de Algemene Begraafplaats Maartensdijk
V.l.n.r. Tom Uittenbogaard, pastor de Wit en Johan van Stralen blikken terug op de eerste periode van de Algemene Begraafplaats Maartensdijk

Om in afscheid en herinnering verbonden te blijven

Algemeen

door Marijke Drieenhuizen

Twintig jaar geleden is het initiatief genomen door pastor Gerard de Wit om een begraafplaats in Maartensdijk te realiseren. Eén van de redenen was dat er geen enkele mogelijkheid was voor het bijzetten van urnen, urnengraven of het verstrooien van de as. Een andere belangrijke reden was dat kerken en levensbeschouwelijke organisaties een afscheid met de eigen rituelen willen begeleiden en dat was niet mogelijk in Maartensdijk. 

De nieuwe begraafplaats biedt ruimte aan 600 graven (inclusief urnengraven) waarvan er nu 41 graven, 6 urnengraven in gebruik zijn en 7 urnen in de urnenmuur zijn bijgezet. Altijd met respect voor de laatste eer en voor de traditie en rituelen, die passen bij de overledenen en diegene die hen lief waren. Inmiddels is de begraafplaats al weer acht jaar in gebruik. Hoog tijd, volgens de pastor, om nog eens uitgebreid stil te staan bij deze mogelijkheid voor (oud-)inwoners van de voormalige gemeente Maartensdijk om in hun eigen dorp de laatste rust te vinden.

Vanaf 2000
Maartensdijk heeft een begraafplaats die behoort aan de Hersteld Hervormde Gemeente Maartensdijk. Ook niet leden van deze kerk kunnen op deze begraafplaats worden begraven maar moet elke begrafenis passen binnen de uitgangspunten van dit kerkgenootschap. Dat past niet bij de katholieke begrafenisrituelen met als gevolg dat voor alle katholieke doden een plek buiten Maartensdijk gezocht moest worden. Dat was niet langer wenselijk voor pastor de Wit. Op 25 februari 2000 dient hij daarom een officiële aanvraag in bij het College van Burgemeester en Wethouders van Maartensdijk om op korte termijn een adequate voorziening te treffen binnen de dorpsgrenzen van Maartensdijk, waar de kerken en levensbeschouwelijke gemeenschappen binnen de gemeente Maartensdijk op een bij de eigen overtuiging en traditie passende wijze hun doden zullen kunnen begraven. Omdat ook bij de (inmiddels) PKN-gemeente Maartensdijk die behoefte bestond hebben zij zich aangesloten bij dit initiatief. Later heeft wethouder Jeanne Slok als wethouder van de gemeente De Bilt het voortouw genomen om het hele proces succesvol door de ambtelijke afdelingen te leiden.

Pastor de Wit
Het verzoek van Pastor de Wit om de ontwikkeling van de begraafplaats nog eens onder de loep te nemen resulteert in een bezoek aan Het Fraterhuis St.-Jozef De verblijfplaats van de pastor is een mooie plek die een serene rust uitstraalt. In de hal de gebruikelijke desinfecterende hand-gel en het registerschrift en daarna met natuurlijk het mondkapje op door de ruime gangen naar het appartement van de pastor. Daar zijn ook medebestuursleden Johan van Stralen en Tom Uittenbogaard (Guus Temming en Wim Duizer zijn niet aanwezig). Het gaat goed met de pastor. Gelukkig is er nog niemand in het huis die besmet is geraakt met het coronavirus. Pastor de Wit: ‘En dat moet liefst ook zo blijven. Er wonen hier 32 mensen waarvan er 10 boven de negentig zijn’. De pastor zelf is 92 jaar en nog actief. Hij gaat nog met regelmaat voor in het Fraterhuis, waar elke dag een bijeenkomst is. Heeft net 130 kerstkaarten verstuurd en een exemplaar op zijn facebookpagina gezet voor zijn 300 ‘vrienden’.

Opstart
Veel was van tevoren uitgedacht, regels waren opgesteld. Toch werd het bestuur van de begraafplaats de eerste periode met regelmaat geconfronteerd met zaken die niet voorzien waren. Zoals bijvoorbeeld afgelopen zomer toen het gras dood ging. In eerste instantie werd gedacht aan de hoge temperaturen maar er bleek een kevertje in het gras te zitten waarvan de larven de wortels opaten. Een nieuwe grasmat is inmiddels aangelegd. Het grind van de paden stond mooi maar is vervangen door schelpen waardoor het beter toegankelijk is. Het mooie houten beeld van de Breskense pastoor-kunstenaar Omer Gielliet is afgewerkt met een harde lak. Later bleek dat het beeld ook uit wortelhout bestaat dat zacht is waardoor scheuren ontstonden en vocht onder de laklaag kwam. Met alle gevolgen van dien. Deels is dat verholpen maar het beeld is aangetast. Het grote onderhoudswerk wordt verricht door een hovenier, vrijwilligers doen de rest.

Voorrecht
Pastor de Wit is zeer tevreden met de begraafplaats maar het bevreemdt hem dat er niet meer gebruik van wordt gemaakt. ‘In onze opening destijds hebben wij dat als volgt verwoord: Begraafplaatsen maken zichtbaar dat levenden en overledenen in liefde en zorg met elkaar verbonden blijven. Een plaats als deze markeert het leven, niet alleen het levenseinde. Het biedt de rust die wij onze geliefden ten afscheid toewensen. En voor velen is het ook symbool voor de hoop die er blijft leven in een mensenhart. Dat willen en kunnen wij het beste beleven als de begraafplaats deel uitmaakt van de eigen samenleving. Ik vind het een voorrecht om in je eigen dorp begraven te worden en had oprecht verwacht dat meer mensen hiervan gebruik zouden maken. Destijds wees de gemeente ons er op dat de helft van de mensen tegenwoordig kiezen voor cremeren. Dat zien wij nog niet terug. Al is het ook mogelijk dat de urnen op een andere plek bewaard worden. Het kan ook dat we nog niet bekend genoeg zijn’. De begraafplaats is te bereiken via het parkeerterrein van het sportpark (links aanhouden), voorbij het tennispark ligt recht vooruit de begraafplaats. Meer informatie: Tom Uittenbogaard, tel. 0346 213661 of e-mail contact-adres@begraafplaatsmaartensdijk.nl

De begraafplaats om in afscheid en herinnering verbonden te blijven