FSC-houten alternatief voor kerstboom.
FSC-houten alternatief voor kerstboom.

Kerstboom

Algemeen

Heeft u al een kerstboom in huis? Nee? Nou, dan zou ik maar opschieten, want voor je het weet is er geen keus meer. Wat te denken van fijnsparren, zilver-, Nordmann- en Servische sparren? Sommige soorten houden hun naalden langer vast dan de traditionele fijnspar. Scheelt een hoop troep in huis. Maar heeft u er wel eens bij stilgestaan bij wat eraan vooraf is gegaan voordat de boom bij het tuincentrum, op de hoek van de straat of bij de supermarkt in de verkoop gaat? Nee? Ik vertel het u graag.

In de 19e eeuw werden de fijnsparren (kerstbomen) uit het bos gehaald. Toen waren er niet, zoals nu 2,7 miljoen exemplaren per jaar nodig. Om aan een dergelijke vraag te voldoen worden de bomen massaal gekweekt op ‘steriele’ gronden. Akkers waar geen ruimte is voor enig ander leven. Onkruiden, kevertjes, spinnetjes en ander ‘ongemak’ is niet welkom. Alles is gericht op veel en snel oogsten. Dan is gebruik van bestrijdingsmiddelen dus bittere noodzaak. Als de boompjes na zo’n 7 tot 9 jaar groot genoeg zijn voor de verkoop worden ze geoogst. Ze laten volledig uitgeputte akkers achter. Er zit geen voeding meer in de bodem. Kleine beestjes worden niet aangetroffen, niet op de akker en ook niet de bodem. Die is dood. Wel zijn er heel veel bestrijdingsmiddelen. 

Als de fijnsparren, oorspronkelijk afkomstig uit Noord- en Midden-Europa, zijn geoogst, opgeslagen, gedistribueerd en verkocht worden ze in verwarmde huiskamers gezet en versierd. En als ze dan na de feestdagen hun dienst hebben bewezen worden ze afgedankt en bij het grofvuil gezet. Maar eigenlijk horen ze dus bij het chemisch afval.

Deze ‘kerstbomen’ zijn in hun prille jeugd alle verdere groeikansen ontnomen. Heeft u wel eens een volgroeide spar gezien? Ga maar eens kijken naar de indrukwekkende Nordmann-sparren, de ‘moderne’ kerstboom, op Houdringe. Die exemplaren zijn 110 jaar oud. De baron was zijn tijd ver vooruit! De bomen houden CO2 vast en bieden voedsel, schuil- en nestgelegenheid aan insecten, vogels en kleine zoogdieren. De kegels bevatten lekkere zaadjes voor diverse vogelsoorten. Sommige paddenstoelen vertoeven ook graag in de omgeving van sparren. Geweldig toch?

Zijn er alternatieven voor deze ‘reguliere’ kerstbomen? Jazeker! U kunt bijvoorbeeld kiezen voor een biologisch gekweekt exemplaar. Als u over een tuin beschikt, zou u ‘m daar zelfs kunnen aanplanten. Leasen behoort ook tot de mogelijkheden. Er zijn biologische kwekerijen die na de feestdagen de bomen weer innemen zodat ze weer verder kunnen groeien. En wat te denken van een kunstboom? Deze laat tenminste geen naalden vallen, dat is fijn. Wanneer u een kunstboom minstens 10 jaar ‘in leven’ houdt, is hij zelfs duurzamer dan een ‘reguliere’ kerstboom! Zelf haal ik ieder jaar mijn FSC-houten boompje van zolder. In het prachtige houtwerk zijn lichtjes verwerkt. Een sieraad in mijn huiskamer. 

Jacqueline van Dam, Boswachter Publiek Utrechts Landschap