Boodschappen doen op de Julianalaan voordat de Kwinkelier bestond

Bilthoven-Centrum is bijna klaar voor de toekomst. De officiële opening van het nieuwe centrum wordt verwacht in mei 2021. Tot dan wordt de laatste hand gelegd aan de volledige herinrichting van Vinkenplein en Vinkenlaan. Ook de Julianalaan is in de laatste jaren op de schop gegaan. 

Waar deed Bilthoven boodschappen ver voordat de Kwinkelier werd geopend en de groenteboer en de slager nog waren gevestigd naast de kruidenier? Het Online Museum - in de persoon van redacteur Veroniek Clerx - zoekt de weg terug en werkt aan een rondleiding. Deze keer aandacht voor slagerij Kortleve, aan de Julianalaan die zich rond en na de oorlogsjaren in de vorige eeuw ontwikkelde tot een middenstandskwartier.

Bombardement
Hij werd midden in de oorlog geboren en had zijn leven te danken aan een tante die hem als eenjarige behoedde voor de gevolgen van een bombardement. Dirk Kortleve jr. (1943) is de enige zoon van een slagersechtpaar met vier kinderen. Een middenstandsgezin zoals er veel waren in Bilthoven rond en na de oorlogsjaren. De Julianalaan ontwikkelde zich tot een middenstandskwartier. Beste vrienden Lex de Beer en Aak Top woonden er ook. Kortleve spreekt met respect over zijn vader die hij beschrijft als een sympathieke, rustige en beheerste man.

aaskoe
‘Mijn vader was van 1910 en een boerenzoon uit het Zuid-Hollandse Groot-Ammers. Hij kwam uit een Nederlands-Hervormd gezin met 16 kinderen. Hij had graag veearts willen worden, maar daar waren thuis de middelen niet voor. In plaats daarvan bezocht hij de slagersvakschool (Slavakto) in Utrecht en kwam als slagersknecht te werken in Maartensdijk, bij de slagerij Rouwendaal aan de Dorpsweg. Voor mij is het verhaal van de ‘Paaskoe’ onvergetelijk. Die koe ging hij aan de vooravond van Pasen levend presenteren op de Dorpsweg. Mijn vader bezorgde vlees bij het Hotel-restaurant De Lage Vuursche. Daar ontmoette hij de hulp in de huishouding en de kelnerin van het restaurant. Zij zou mijn moeder worden. In 1935 zijn ze getrouwd en begonnen ze de slagerswinkel aan Julianalaan 38a. De zaak zou bijna 40 jaar bestaan. In 1973 sloot mijn vader voorgoed de deuren. Er was geen opvolger. Zijn beste jaren had hij beleefd tussen 1955 en 1965. In de tijd daarna zou de opmars van het grootwinkelbedrijf zich steeds meer laten voelen. Dat hij het nog acht jaar heeft uitgehouden was in hoofdzaak eraan te wijten dat hij de zaak niet kwijt kon. Tegenwoordig is bakkerij Krijger in het winkelpand gevestigd’.

Veemarkt
‘In de eerste jaren als zelfstandige slachtte mijn vader nog thuis in een schuurtje achter de winkel. Later bestelde hij het vlees bij het Utrechtse abattoir. Een hem bekende veehandelaar uit Westbroek zocht het geschikte vee voor hem uit, onder meer op de veemarkt in Utrecht. Het uitbenen en de verdere vleesverwerking gebeurde in Bilthoven. Mijn vader was bekend om zijn leverworst. Op de winkelruit stond geschreven: Electrisch gesneden vleeschwaren.

In die jaren waren er minstens vijftien slagerswinkels in Bilthoven en De Bilt. Je had Van der Woerd aan de Vinkenlaan en later kwamen Straathof aan de Julianalaan en Punt aan het Emmaplein, waar nu de fietsenmaker zit. Boogaard en Hesp aan de Bilderdijklaan en ook nog één aan de Nachtegaallaan. Daar zit nu een drankenhandel. In De Bilt herinner ik me slagerswinkels aan de Ambachtsstraat, Hessenweg en de Oude en Eerste Brandenburgerweg.

Eigen kerk
Zoals gebruikelijk in die jaren was ook de Bilthovense middenstand verzuild; de familie Van der Woerd aan de Vinkenlaan was Gereformeerd. Die kerkte in de Centrumkerk. Wijzelf bezochten als Nederlands Hervormden de Zuiderkapel en de Rooms-Katholieke slager Hesp ging op zondag naar de Onze Lieve Vrouw aan de Gregoriuslaan. Uit die drie geloofsstromingen was ook de klandizie samengesteld. Middenstandsgezinnen hielpen elkaar de oorlog door. De tweelingzus van mijn moeder, tante Ger, had een bakkerij aan de Dolderseweg. Een broer van mijn vader was bakker in Bunnik. Toen mijn ouders hun huwelijksfeest vierden werd de inkoop van het gebak nadrukkelijk over de familie verdeeld. Collega en goede vriend Aak Top Sr. werd zeker niet overgeslagen want zijn vrouw, onze tante Cocks, was de vriendin van mijn moeder.

Vrienden
Mijn beste vrienden waren Lex de Beer, wiens vader een herenmodezaak had op de plek waar nu Duetz is gevestigd en Aak Top, de zoon van de banketbakker. We gingen altijd met een van beide gezinnen op stap. Een dagje naar de Hoge Veluwe met de familie De Beer of op vakantie naar Katwijk aan Zee met de familie Top. Voor ons waren de naoorlogse jaren een warme en gelukkige tijd, ondanks de moeilijke periode van de oorlog die onze ouders hadden doorgemaakt. [HvdB]