Luchtfoto met te wijzigen gebied. Bron: gemeente De Bilt.
Luchtfoto met te wijzigen gebied. Bron: gemeente De Bilt.

Laat 120 jaar oude begraafplaats Brandenburg met rust

Algemeen

door Henk van de Bunt

De Schapenweide in Bilthoven is een agrarisch gebied van ongeveer 12 hectare. Het gebied wordt begrensd door de 1e Brandenburgerweg, Antonie van Leeuwenhoeklaan, Soestdijkseweg Zuid en de Groenekanseweg. De toekomst van de Schapenweide is al lang onderwerp van gesprek. In de Structuurvisie Gemeente De Bilt 2030 uit 2010 schetst de gemeenteraad een toekomst als hoogwaardige sciencepark voor kennis en onderzoek, een uitbreidingsmogelijkheid voor het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). 

In 2016 heeft de gemeenteraad het college gevraagd om te onderzoeken of er ook betaalbare woningen kunnen worden gebouwd. De uiteindelijke invulling vraagt dus om een zorgvuldige afweging vooraf. Ten noordwesten van de Schapenwei ligt een ongebruikt deel van begraafplaats Brandenburg. De gemeente De Bilt heeft deze locatie aangewezen als potentiële ontwikkelingslocatie, welke mogelijk gebruikt gaat worden ten behoeve van kantoren en laboratoria voor Life Science. Er zijn volgens velen genoeg redenen waarom dit niet zou moeten gebeuren.

Bezoekers
In de afgelopen zomermaanden, waarbij de temperatuur tot ongekende hoogte steeg, kwamen er veel bezoekers naar de begraafplaats om de planten ’s avonds van water te voorzien. Zo ontstond er een vaste groep mensen, die met elkaar de dingen van de dag bespraken. Op een gegeven moment werd het gemeentebeleid omtrent de begraafplaats/Schapenweide besproken. Van daaruit ontstond de behoefte om hier aandacht voor te vragen. De groep verwoordt het: ‘Momenteel is het een mooie begraafplaats. Het is een oase van rust te midden van onze steeds drukker wordende gemeente. Omdat het omgeven is door veel natuur (mooie oude bomen, grote diversiteit aan beplanting) wordt de privacy voor de bezoekers, met name voor de nabestaanden gewaarborgd. Het uitzicht op de natuur geeft veel rust, troost en ruimte voor bezinning. Het valt te betwijfelen of het kijken naar kantoormuren ditzelfde effect heeft’.

Gezang
‘Verder leven op deze begraafplaats en de Schapenweide diverse dieren, zoals hazen, kikkers, vleermuizen en eekhoorns. Dassensporen zijn regelmatig gevonden en een uil laat zich af en toe horen. Het gezang van merels en andere vogels is een lust voor het oor. Het ecosysteem zal worden verstoord, terwijl de gemeente steeds meer gaat uitpuilen van gebouwen. Het gemeentelijk ontwikkelingsplan laat zien dat een derde deel van Schapenweide bestemd zal worden voor woningbouw en twee-derde deel zal opgaan in hoge kantoor- en laboratoriumgebouwen. Alsof dat niet genoeg is, wil men ook nog een deel van de begraafplaats gebruiken. Juist in dat deel bevindt zich de vijver en de eerder genoemde prachtige oude bomen. Dat er woningen komen is een logische ontwikkeling, maar blijf af van de begraafplaats en de omgeving erom heen! Laat die gewoon natuur blijven.

Rouw
Op de begraafplaats komen vaak ook mensen, die nog midden in het rouwproces zitten. Eén iemand verwoordt zijn beleving: ‘Ik zit nog volop in het rouwproces en dit onderwerp valt mij zwaar. Mijn motivatie om er over te willen spreken is omdat veel bezoekers van de begraafplaats waarschijnlijk niet weten, dat men nog tot 12 oktober 2020 inspraak heeft bij de gemeente. Velen weten niet dat een deel van de begraafplaats zal verdwijnen en dat op de vrijgekomen plek hoge laboratoriumgebouwen zullen komen. Iedereen in het dorp weet dat er op de Schapenweide ooit zal worden gebouwd. Dat hier woningen zullen komen vind ik een goed plan, maar meer dan de helft van de Schapenweide zal worden bebouwd met hoge kantoorgebouwen of laboratoriumgebouwen. Het beleid van de gemeente was juist om zoveel mogelijk bedrijven uit de dorpskern te laten verhuizen. Verhuizing van het RIVM naar de Uithof staat gepland en toch meer bedrijfsgebouwen dan woningen? Niet alleen op de Schapenweide zal worden gebouwd maar ook op het achterste deel van de begraafplaats. Dat is mijn bezwaar. Dat men op het achterste deel van de begraafplaats een hoog laboratoriumgebouw wil neerzetten is bij veel mensen niet bekend. Opvallend veel bezoekers van de begraafplaats komen niet uit het dorp. Men bezoekt hun dierbare op de prachtige begraafplaats. Ik had een dezer dagen nog contact met een mevrouw uit Den Haag die dit volgt. Zij komt al jaren één keer per maand langdurig genieten op de begraafplaats. Haar beide ouders liggen hier al bijna 20 jaar. Zij was zeer emotioneel en blij dat dit mogelijk aandacht gaat krijgen’.

Buffer
Wat gaat er veranderen: Het achterste deel van de begraafplaats met vijver gaat verdwijnen. Dit deel is een ongebruikt stuk van de begraafplaats maar biedt nu een mooie buffer met de natuur. Straks zal men vanuit alle plekken op de begraafplaats tegen een hoog gebouw aankijken. Het weidse uitzicht verdwijnt. Schaduwwerking op de begraafplaats. Bomen verdwijnen en rustig wandelgebied. De vijver met goudvissen en de banken verdwijnen. De plek voor bezinning zal plaats maken voor een laboratoriumgebouw. Vanuit dit gebouw zal men zicht hebben op de begraafplaats; dus de privacy van de nabestaanden zal verdwijnen. Natuur, zonlicht, vogels etc.; alles zal ingrijpend veranderen wanneer de begraafplaats zal worden ommuurd door hoge gebouwen. Een onherstelbaar veranderde sfeer zal ontstaan op de begraafplaats. Wanneer mensen dit weten dan kunnen zij mogelijk nog in gesprek met de gemeente om dit stuk begraafplaats niet vol te bouwen. Op zijn minst om de vijver te behouden en niet de begraafplaats te ommuren met laboratoriumgebouwen. Respect voor natuur en respect voor nabestaanden’.

Wie ook waarde hecht aan het behoud van deze begraafplaats en de Schapenweide kan een schriftelijke of mondelinge reactie indienen voor 12 oktober 2020. Schriftelijke reacties kan u richten aan: College van Burgemeesters en Wethouders van de Bilt, Postbus 300, 3720 AH Bilthoven.

Een foto, gemaakt door een van de bezoekers. Op dit gebied zouden de gebouwen van Life Science komen.