Requiem voor de beuk

Als de vijand aan de grens staat, ga je niet nog even leuk een rondetafelgesprek houden. Nee, je gaat over tot actie, toch? Vergeet het maar. 

Na de immens droge zomer van 1976 kwam mijn toenmalige directeur Henk Lugtmeijer al aan het woord in de krant: ‘Grote beukenramp dreigt in hele land! Hij gaf aan dat de waterpeilen drastisch omhoog moesten omdat anders vele beuken gingen sterven. Er zijn er toen inderdaad veel gestorven. 

Maar met z'n allen wilden we het signaal niet serieus nemen. De grondwaterstanden zijn zelfs verder omlaag gegaan ten behoeve van industriële landbouw. Nu, een dikke 40 jaar later kan ik niet anders dan de noodklok luiden, net als mijn directeur destijds deed. Stop met praten en ga water vasthouden en gooi die peilen omhoog!

Iedereen die een beetje oplet ziet dat het op veel plekken al herfst lijkt. Sommige beuken zijn nu al kaal of hebben bruin blad aan de boom. Dit is verre van normaal. Als boswachter zie ik op vrijwel al 'mijn' landgoederen beuken sterven. Drie achtereenvolgende droogtejaren hebben de beuken uitgeknepen en gegeseld. De meeste bomen sterven een klimatologische hongerdood. Anderen verbranden levend. Bij beuken noemen we dat 'zonnebrand'. Ondertussen vliegen we gewoon naar verre oorden, springen we in ons autootje en blijven we trots op de industriële boer.

Zondag 16 augustus jl. trok er een bijna surrealistische onweersbui over De Bilt en veroorzaakte grote schade onder het 'boomvolk'. En u raadt het al, meest beuk. Een kanjer van een beuk op landgoed Oostbroek brak over-midden door krachtige valwinden. De 160-jarige kolos met een doorsnede van meer dan een meter en 35 meter hoog vond zijn Waterloo en lag verslagen voor Huize Oostbroek. Het heeft twee dagen gekost om hem op te ruimen. Een deel van de stam is langs het melkspoor gelegd als een soort herdenkingsteken; 'Hier rust een groot klimaatslachtoffer.' Want het is niet alleen de droogte die bomen nekt. Ook steeds feller optredende onweersbuiten eisen hun tol.

Na al deze ellende past eigenlijk alleen nog maar een requiem. Een requiem voor de beuk. Het toeval wil dat ik onlangs een prachtige foto met bijpassend gedicht kreeg toegestuurd van Truus Werners Bleumink. Het gaat over de sprookjesachtige kabouterboom op landgoed Houdringe, een beuk, die zich vooralsnog kranig weert. De meeste hondenbezitters zullen hem wel kennen. Dus als u er langs loopt geniet er maar van want wie weet wordt de beuk wel zeldzaam in Nederland. 

Truus neemt het me niet kwalijk dat ik haar foto en gedicht hierbij gebruik als een requiem voor de beuk!

‘Vreemd wat mist vermag

Door te verhullen

Te onthullen

Wat ik eerst niet zag

Joris Hellevoort

boswachter Utrechts Landschap