Klankbord

Sowieso te rade gaan

Soms komt er op één dag bij de redactie een aantal voorstel-teksten, waar bij het lezen ervan meteen al de vraagtekens op je brillenglazen verschijnen. Vorige week was er weer zo’n dag; mij bereikte een e-mail met de opmerking aangaande een afspraak: ‘die en die zijn er zo wie zo’ en even later produceerde mijn p.c. de tekst, dat mensen ‘bij zichzelf te raden zouden moeten gaan’.

Wanneer je er even aandacht aan besteedt, blijkt het (taal-)euvel meer opgemerkt te zijn geworden. ‘Sowieso’ betekent ‘hoe dan ook’, ‘in elk geval’ of ‘toch al’ en het is sowieso de bedoeling dat je het correct schrijft.

Tenenkrommend
Iedereen maakt wel eens een fout als het op taal aankomt, ondergetekende ook, maar sommige fouten zijn dusdanig tenenkrommend, dat ik ineens begrijp waar al die gaten in mijn sokken vandaan komen: Zowiezo, so wie so, sowiezo, zoïzo, zo-en-zo, zo-wie-zo, soieso, zowieso, zowizo, sowizo, zowiso, zoiezo, soïso. Ik denk dat er niet veel woorden zijn waarvoor zoveel verschillende manieren zijn om ze te spellen. ‘Sowieso’ is sowieso zo’n woord.

Hoe dan ook
‘Sowieso’ betekent ‘hoe dan ook’, ‘in elk geval’ of ‘toch al’. We hebben ‘sowieso’ (en het vergelijkbare ‘überhaupt’) van onze oosterburen geleend, ongeveer rond dezelfde tijd toen zij onze fietsen ‘leenden’. Sowieso betekent in het Duits letterlijk ‘op die manier’, dus: op dezelfde manier, het maakt niet uit.

De correcte schrijfwijze behoeft eigenlijk geen uitleg. Het is of het één, of het ander. In dit geval is de juiste schrijfwijze ‘sowieso’. Echter, de twijfel ontstaat natuurlijk omdat we in de uitspraak juist een ‘z’ horen en geen ‘s’. 

Overdenking
Een oude uitleg over te rade gaan is: ‘Benaderen, beraadslagen, consulteren, in de arm nemen, overleggen met en zich wenden tot; allemaal synoniemen voor te rade gaan bij’. 

Ook heerlijke oude tekst verklaart veel: ‘Beraadslagen - te rade gaan - raadplegen. Eene zaak tot het voorwerp eener ernstige overdenking maken. Beraadslagen onderstelt, dat de zaak belangrijk is, en dat zij door verscheidene personen over en weer besproken wordt; men kan het dus omschrijven door: met elkander ernstig overdenken en overleggen. De Staten-Generaal beraadslagen over een wetsontwerp. Te rade gaan bij iemand is hem om raad vragen, van wien men goeden raad verwacht; derhalve raad vragen met het bepaalde plan om dienovereenkomstig te handelen; te rade gaan met iets wordt gezegd ten opzichte van het handelen overeenkomstig de omstandigheden. Te rade gaan bij een advocaat. Met zijne beurs te rade gaan. Raadplegen ziet meer op het vragen en eenvoudig aanhooren van den raad van een persoon, in wiens kunde en doorzicht men vertrouwen stelt. Een advocaat, een geneesheer raadplegen.

Deze ontboezeming mag zeker geen belemmering zijn om de redactie te blijven verheugen met het toesturen van allerlei ter zake doende berichten en verslagen. De redactie zal dankbaar sowieso niet nalaten met een ieder te rade te gaan over plaatsing ervan.

Henk van de Bunt