Dansen op een oeverzwaluwwand

Door Walter Eijndhoven

Het coronavirus heeft niet alleen veel impact op de economie en de gezondheidszorg, ook de natuur had de laatste maanden veel te verduren onder de toegenomen belangstelling van hele volksstammen. Een vogelexcursie met dertig geïnteresseerden mocht niet meer, maar alleen het bos ingaan, dat kon wel. Fijn voor de mens, voor de natuur een ramp.

‘Juist in de heilige tijd van veel vogelaars, het broedseizoen tussen 15 maart en 15 augustus, trof het coronavirus de natuur hard; vertelt vogelliefhebber Wigle Braaksma uit De Bilt. ‘In groepjes het bos of het veld ingaan om vogels te inventariseren mocht niet meer van hogerhand, dus ging iedereen maar alleen op pad. Met soms verstrekkende gevolgen voor de natuur’.

Al sinds 1991 komt Braaksma bij de Hooge Kampse Plas tussen De Bilt en Groenekan, veelal alleen, maar ook regelmatig met meerdere belangstellenden of leidt hij een excursie vanuit de Vogelwacht Utrecht in dit mooie gebied. Braaksma: ‘Dat zoveel mensen de natuur introkken is bij mijn weten nooit gebeurd. Natuurlijk is het mooi dat zoveel mensen de natuur ontdekken, maar niet iedere bezoeker houdt zich aan de regels. Broedende vogels worden verstoord, reeën en ander wild opgejaagd en één keer danste een jongetje hier zelfs op de oeverzwaluwwand’. De oeverzwaluwwand ligt aan de zuidkant van de Hooge Kampse Plas en is aangelegd om oeverzwaluwen aan te trekken en te laten broeden.

Kolonie
‘De wand ligt er nu iets minder mooi bij. Het zand is veel te los, waardoor de nestgangen van de kolonie oeverzwaluwen kunnen instorten en jongen levend worden begraven. Dit jaar wordt de wand opnieuw afgestoken, zodat wij volgend jaar kunnen genieten van een grote kolonie oeverzwaluwen. Ook de cetti’s zanger hier verderop, had het zwaar te verduren door alle belangstelling’, legt Braaksma uit. De cetti’s zanger is een kleine, bruine zangvogel. Het aantal neemt de laatste jaren toe, door onder andere het veranderende klimaat. Naast Zeeland en Zuid-Holland wordt deze Zuid-Europese soort op steeds meer plekken in Nederland gezien. ‘Terwijl het hier op en rond de Hooge Kampse Plas dringen was geblazen, was het in de grote stad juist rustig. Kraaien en diverse soorten meeuwen zochten vergeefs voedsel op verlaten markten en wisten niet wat hen overkwam’, vult Hanneke Lankhof, lid van de Vogelwacht Utrecht aan.

Sternen
Veel groepjes vogelaars zijn via diverse apps met elkaar verbonden. Als een bepaalde soort wordt waargenomen, wordt dit direct aan de overige groepsleden doorgegeven. Lankhof: ‘Deze coronatijd heeft niet alleen maar ellende voortgebracht. Ook al kun je momenteel niet mee met allerlei leuke vogelexcursies, mensen zijn nu vaak te vinden in hun eigen buurt. Zij komen erachter dat het daar ook goed toeven is. En dan zien zij zomaar de mooiste soorten. Een tijdje geleden waren hier op de plas reuze-sternen aanwezig, of je ziet drie soorten valken, de torenvalk, de boomvalk en de slechtvalk in één kijkerbeeld. Gisteren, vrijdag 19 juni was hier aan de plas nog grote opwinding. Ik kreeg het bericht door dat een grote groep vale gieren richting Bilthoven zeilde. Via diverse app-groepen, vanuit onder andere Zeist, stroomden de apps binnen. Via het RIVM, De Leyen en de Hoogekampse Plas kon je de groep vale gieren volgen. Oh, ik krijg net het bericht binnen dat een zwarte ooievaar boven de A-28 is waargenomen. Zo zie je maar, veel meer mensen zijn verplicht thuis, waardoor het aantal waargenomen vogelsoorten in de buurt zienderogen stijgt’.

Positief
Ook Braaksma ziet positieve kanten aan deze coronatijd. ‘Je gaat vaak naar buiten om vogels te kijken. En dan kun je zomaar tegen een wildvreemde vogelaar aan lopen en daarmee in gesprek gaan. Soms hoor je de meest interessante verhalen over een bepaald gebied of het klikt zo dat je een keer afspreekt om te gaan vogelen. Dan voel je toch de verbondenheid met elkaar’.

De officiële opening van de Hooge Kampse Plas zou in mei of juni plaatsvinden. Door corona kon dit helaas niet doorgaan. Een nadere datum volgt nog.