Een laatste foto van voor de restauratie.
Een laatste foto van voor de restauratie.

Restauratie Baronbrug Vissersteeg

Algemeen

door Henk van de Bunt

Komend vanuit de De Bilt kan er op de rotonde Soestdijkseweg-Zuid ter hoogte van de Groenekanseweg gekozen worden voor rechtdoor, linksaf naar Groenekan of rechtsaf naar de Vissersteeg. De Visserssteeg in De Bilt is een bospad, dat pas door burgemeester en wethouders op 6 april 1978 officieel benoemd werd. 

De omschrijving luidde: ‘Visserssteeg aan de weg vormende een verbinding tussen de Holle Bilt en de Soestdijkseweg’. In 1905 werd het pad echter al bij raadsbesluit officieel als een openbare weg erkend. De naam Visserssteeg werd in dat besluit gebruikt, zij het in de oude spelling.

Niet precies is bekend hoe de naam in gebruik is gekomen. Sommigen veronderstellen dat de Bunschoter en Spakenburger vissers van bedoeld bospad gebruik maakten als die naar Utrecht gingen. Anderen zijn van mening dat de naam afgeleid is van een persoonsnaam. In 1735 werd een huisje, dat er dichtbij gelegen was, verhuurd aan Jan Visch. In de digitale bibliotheek van de Nederlandse Letteren wordt hier ook op geduid: ‘De Visserssteech, die …….aan de oostzijde van De Bilt voorkomt ……… dankt zijn naam wel aan een familie (de?) Visscher 

Brug
Aan de Vissersteeg - aan het einde van de parkeerplaatsen - is een brug over het aan de zuidzijde gelegen water, waardoor het mogelijk is rechtsaf (naar het zuiden) de Vissersteeg te vervolgen. Deze zogenaamde ‘Baron’- brug ligt aan de noordzijde van het park van de historische buitenplaats Houdringe dus over de sloot die parallel aan de zuidzijde van de Vissersteeg ligt. Deze brug wordt nu gerestaureerd.

Baron
Het verhaal gaat dat de toevoeging ’Baron’ voor de brug zou duiden op Godfried Hendrik Leonard baron Van Boetzelaer, die in 1888 het eigendom verwierf van Houdringe. Hij zou op zijn wandelingen door het park de sloot willen kruisen, maar gelijktijdig geen ongewenste personen toegang willen verlenen. Daarom werd de brug uitgevoerd als draaibrug, die na passage ervan weer weggedraaid kon worden, zodat de vrije doorgang geblokkeerd was. Restauratiearchitect ir. Pieter van Traa vertelt: ‘De naam ‘Baron’-brug is mogelijk misplaatst. Bij het onderzoek is in de oostelijke handrail van de leuning aan het zuidelijke uiteinde een ingeslagen jaartal (?) aangetroffen: ‘1813’. Dit kan niet slaan op een typeaanduiding van de handrail, want dat is stripijzer, die een dergelijke aanduiding niet kent. In dit geval moet de brug zijn aangelegd in opdracht van Frederik Jan van Westrenen, die van 1779 tot 1842 eigenaar was’.

Restauratie
Van Traa vervolgt: ‘De ‘Baron’- brug bestaat uit een gemetseld aan het uiteinde afgerond landhoofd aan de zijde (zuid) van het park, dat uitsteekt in het water en boven het water uitkomt. Het landhoofd was de basis voor het niet meer aanwezige centerpunt, waarop de brug van oorsprong heeft gedraaid. Het loopvlak bestaat uit zes ijzeren platen; aan de nog aanwezige uitsparingen kan men concluderen dat het noordelijke uiteinde van de brug naar het westen weg draaide.

Vermoedelijk draaide hij niet tot een positie evenwijdig aan de zuidelijke walkant, maar een draaiing van ongeveer 45 graden was al voldoende om te voorkomen dat ongewenste bezoekers het park konden betreden vanuit de Vissersteeg. De planning is, dat voor eind juli de restauratie van de landhoofden gereed is en dat medio oktober de brug wordt herplaatst. 

Tijdelijk
De brug is (tijdelijk) verwijderd en wordt elders gerestaureerd. Waar nodig en mogelijk worden ter plaatse herstellende en vervangende werkzaamheden verricht, waarna de brug weer zal worden teruggeplaatst. Pieter van Traa: ‘In het huidige gebruik is de mogelijkheid van draaien niet meer noodzakelijk en gewenst. Toch wil de eigenaar (Het Utrechts Landschap) een restauratie uitvoeren, die recht doet aan de ruim 200 jaar oude brug en wordt de mogelijkheid tot draaien gerealiseerd, waarbij de brug wordt afgesloten/geborgd in een positie dat er kan worden overgestoken. Vier van de zes platen van het loopvlak zijn intact; de buitenste platen zijn deels beschadigd. Alle bestaande en te hergebruiken ijzerwerk zal moeten worden gestraald en voorzien van een coating’.

De brug kan worden afgevoerd.
De brug kan worden afgevoerd.
Op deze prentbriefkaart uit 1920 (uit de digitale verzameling van Rienk Miedema) kijkt men vanaf de Soestdijkseweg in oostelijke richting. De naam Visserssteeg staat niet op de kaart vermeld: ‘Achter Houdringe’ luidt het onderschrift. In de wegenlegger van 1857 luidde de omschrijving: Visschersteeg, zandweg, vanaf den straatweg om en door de Hofstede Houderingen tot aan den straatweg op Soestdijk. Den straatweg op Soestdijk is uiteraard de Soestdijkseweg Zuid. Rechts van het oost-west lopende deel van het zandpad ligt een sloot waarlangs rond 1920 een los- en laadplaats was te vinden.