Ds. René Alkemade.
Ds. René Alkemade.

Dominee in Coronatijd

Algemeen

door Rob Klaassen

René Alkema is protestants (PKN) predikant, verbonden aan de Ontmoetingskerk aan de Julianalaan in Maartensdijk en aan de Kapel in Hollandsche Rading. We spreken hem over hoe het de kerk en hem vergaat sedert de intelligente lock-down, die we vanaf 16 maart in Nederland kennen.

‘We zitten bij de Ontmoetingskerk eigenlijk al langer dan 16 maart in een soort van ‘lock-down’. Zondag 8 maart was onze laatste dienst. We waren die week nog drukdoende om uit te zoeken of we voor zondag 15 maart nog wel of niet een Avondmaalsdienst zouden houden. Toen kwam het signaal, dat de dienst voor die zondag verviel. Achteraf is het vreemd, dat we toen het idee hadden dat, alhoewel de diensten de komende weken waren afgeblazen, we toch dachten dat in april de diensten wellicht wel weer konden worden hervat. We hadden dus in eerste instantie geen idee van de ernst van de situatie. Ook hadden we toen nog geen idee, dat o.a. diensten en vooral het zingen weleens een bron van besmetting konden zijn. Na de toespraak van de premier zagen we in, dat het weleens geruime tijd zou kunnen gaan duren voordat er weer diensten zouden kunnen worden gehouden. Bij ons in de Ontmoetingskerk hadden wij toen nog geen digitale voorziening die de ontstane lacune van het niet hebben van kerkdiensten zou kunnen opvullen. We waren bijvoorbeeld niet aangesloten bij een organisatie als ‘kerkdienst gemist’. Wij zijn toen aan de slag gegaan om hiervoor een voorziening te treffen’.

Online

‘Gelukkig hebben we in onze kerkgemeenschap iemand die in deze richting een opleiding heeft genoten. Samen met hem hebben we kans gezien om het kerkdienst-loze tijdperk tot een minimum te beperken. Zondag 5 april hadden wij de eerste kerkdienst online vanuit de Ontmoetingskerk. We hebben geen directe liveverbinding vanuit de kerk. De kerkdienst wordt op donderdag op video opgenomen en gaat op zondagochtend om halftien online. Voor mij was het heel vreemd om in zo’n dienst in een vrijwel lege kerk voor te gaan. Na zondag halftien kan iedereen op elk willekeurig tijdstip de dienst en eventueel ook nog de opgenomen vorige diensten, online volgen. Voor mij is het nog steeds wel wennen om met 4 à 5 mensen in de kerk een dergelijke dienst te verzorgen. Maar desondanks zorgt het wel voor een enorm stuk verbondenheid in de gemeente. Al die mensen die thuis toch naar een kerkdienst kijken’.

Drukker dan anders

Op de vraag over hoe zijn indruk is hoe de mensen met de huidige situatie omgaan, stelt hij dat zijn indruk is dat de meeste mensen goed met de situatie omgaan en het vaak maar nemen, zoals het komt. Iedereen probeert er het beste van te maken. Wel ziet hij vooral bij ouderen nogal wat droefenis omdat de contacten met kinderen en familie nu zo moeizaam verlopen. Maar er is begrip voor. ‘Het is even niet anders’ is een zin die hij vaak hoort. Zelf verlopen zijn contacten thans hoofdzakelijk via de telefoon. ‘Ik heb bij deze telefonische contacten wel iets bijzonders bij mezelf gemerkt. Ik word er meer moe van dan van het voeren van gesprekken vis à vis met mensen. Ik heb daarover nagedacht. Ik denk dat dit komt omdat je bij een ‘gewoon’ gesprek altijd eerst een soort inleiding hebt, bijvoorbeeld over het weer of iets dergelijks en pas daarna gaat praten over serieuzere zaken. Bij de telefoongesprekken wordt er doorgaans gelijk vol van start gegaan en zit je al direct midden in een heel serieus gesprek. Niet dat het slecht is, maar het kost wel aanmerkelijk meer energie. Dat geldt uiteraard voor beide gesprekspartners. Bij telefoongesprekken mag er kennelijk geen tijd verloren gaan en moet er snel ter zake worden gekomen. Ik had er nooit eerder zo bij stil gestaan, maar nu ik vrijwel alles telefonisch afdoe valt het me op. Bovendien is vrijwel alles anders geworden. Een gewone vraag als: ‘hoe maakt u het’, krijgt in deze tijd plotseling een heel andere lading dan dat die voorheen had. Voorheen maakten we het allen vrijwel altijd goed, zelfs als dat niet het geval was. Thans wordt er heel serieus over zo’n vraag nagedacht en komt er een weloverwogen antwoord. Het is plotseling niet meer zo vanzelfsprekend dat het ons goed gaat. Dat alles vraagt om een andere insteek. Ook had ik eerder gedacht, dat ik in deze tijd de rust zou vinden om nog een paar theologische werken te gaan lezen, die ik al jaren in de kast had staan. Maar daarvan komt niets terecht. Deels omdat ik heel druk heb met het onderhouden van alle contacten, maar vooral ook omdat deze tijd zoveel hectiek en drukte met zich brengt, dat er van het eens rustig een boek lezen helemaal niets terecht komt’.

Na Corona

René Alkema ziet ook veel hoopvolle signalen die er zich in deze tijd voordoen. ‘Ik zie dat veel mensen veel voor hun medemensen doen. Veel mensen, die elkaar zien staan. Mensen die elkaar spontaan hulp bieden. Ik hoop dat deze tijd ons allen weer tot een stuk bezinning brengt. Niet het najagen van aanzien en geld is het belangrijkste doel in het leven. Ik zie dat veel mensen bezig zijn zich te bezinnen op de zin van het leven. Zijn we zo gelukkig? Willen we wat anders? Ik zie hoopvolle signalen op dit vlak. Ik hoop dat deze trend zich zal gaan voortzetten. Als dat het geval is, dan brengt deze crisis, ondanks alle ellende, ook iets positiefs’ .

Een foto van de Ontmoetingskerk in Coronatijd.
De Adventskapel in Hollandsche Rading.