De struikelstenen worden geplaatst in de laatste vrijwillig gekozen woonplaats van het slachtoffer en vormen zo een tastbare herinnering aan een mens die niet vergeten mag worden.
De struikelstenen worden geplaatst in de laatste vrijwillig gekozen woonplaats van het slachtoffer en vormen zo een tastbare herinnering aan een mens die niet vergeten mag worden.

Struikelstenen in de Gemeente De Bilt

Algemeen

De slachtoffers van de naziterreur, zoals Joden, Sinti, Roma en homoseksuelen die alleen om wie zij waren door de nazi’s in vernietigingskampen werden omgebracht, worden tegenwoordig op vele manieren en momenten herdacht. Relatief nieuw zijn de zogeheten struikelstenen ontwikkeld door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig.

De eerste van deze struikelstenen werden in 1996, nog min of meer illegaal, gelegd in Berlijn-Kreuzberg. Steden en dorpen in andere Europese landen volgden. In november 2007 werden in Borne de eerste Nederlandse struikelstenen gelegd en sindsdien gebeurde dit ook in tal van andere plaatsen. 

Bitter

Ook de gemeenten De Bilt en Maartensdijk kenden voor de oorlog een Joodse gemeenschap. Uit die gemeenschappen zijn in de 2e Wereldoorlog ruim 130 inwoners door de Duitse bezetter opgepakt en vermoord. Een bitter stuk Biltse historie dat nog niet als zodanig is beschreven. Van de slachtoffers zijn naast namen soms wat meer gegevens beschikbaar.

Struikelsteen

Een struikelsteen is een steen van 10 x 10 cm met daarop een messingplaatje waarin naam, geboorteplaats en datum en de plaats waar en datum waarop het slachtoffer vermoord is. Een eenvoudige en symbolische herinnering vanuit de gedachte; ‘Zolang wij hen gedenken, blijven zij leven’. Struikelstenen De Bilt wil dit project in de vorm van een stichting met een bestuur met personen met een Joodse, dan wel een algemeen plaatselijke maatschappelijke betrokkenheid realiseren. De stichting is geen religieuze organisatie. Het bestuur richt zich allereerst op het leggen van struikelstenen voor de grote groep Joodse inwoners die door de nazi’s is vermoord.

Educatie

Het plaatsen van struikelstenen en het zo veel mogelijk verzamelen van gegevens en verhalen kan gezien worden als het naar voren halen van een stuk 'verdrongen' geschiedenis, het kan ook dienen om ons bewust te maken dat een herhaling hiervan niet onmogelijk is. Vrede is een kostbaar maar ook kwetsbaar goed. Het ontwikkelen van educatieve projecten zal dan ook een belangrijk tweede doel van dit project zijn. Steun van scholen is daarvoor onmisbaar.

Financiering

Een steen kost op dit moment ongeveer 150 euro, het betreft de kosten voor het maken , de organisatie en onderhoud. Met ongeveer 130 stenen als uitgangspunt is duidelijk dat het bijeen brengen van zo`n 20.000 euro tijd en inspanning zal vragen. Tegelijk vraagt zorgvuldigheid, in alleen al het achterhalen van namen, feiten, geschiedenissen en waar mogelijk nabestaanden, hetzelfde. De organisatie streeft ernaar om in november 2020 samen met de kunstenaar Gunter Demnig de eerste stenen te kunnen leggen. Op www.struikelstenendebilt.nl treft u meer informatie aan.

Bestuursleden v.l.n.r. Alexander Tchernoff (voorzitter), Tiny Middleton-Heijlen (bestuurslid), Heleen van der Linden-Rima (penningmeester) en Krischan Hagedoorn (secretaris).