Fotoproject krijgt voorlopig andere invulling

door Guus Geebel
Aileen van Leeuwen vertrok in februari dit jaar naar het zuiden van Mexico om op het schiereiland Yucatán samen met lokale organisaties invulling te geven aan het project Portraits for People. Aileen is afgestudeerd als conflict analist aan de Universiteit Utrecht en heeft voor haar studie en werk veel gereisd in conflictgebieden in het Midden-Oosten, Azië, maar vooral in Latijns-Amerika.

‘Tijdens mijn reizen zag ik dat mensen erg geïnteresseerd waren in de foto’s die ik maakte en het leuk vonden om op de foto te gaan. Ik kon ze de foto’s wel op de camera laten zien, maar geen afdruk geven. Ik was benieuwd wat er zou gebeuren als ik met een draagbare printer ging reizen en ze afdrukken van de foto’s zou geven. Nadat ik in februari met mijn baan gestopt was ben ik naar Mexico gereisd om samen met lokale organisaties dit in een project vorm te geven. De foto’s wilde ik maken met families die geen toegang hebben tot een camera of printer en voor wie een foto heel speciaal is.’ 

Voorbereiding
‘Vooraf had ik een aantal mailtjes gestuurd naar lokale organisaties en van één iemand kreeg ik vrij snel een enthousiaste reactie. Naar hem ben ik in Mexico ook meteen toegegaan. Hij zat in de stad Chetumal en heeft mij de eerste twee weken meegenomen naar allemaal kleine dorpen waar hij veel mensen kende die het leuk vonden om een foto te krijgen. Via hem kwam ik weer in contact met andere organisaties in andere steden. Er waren ook nog organisaties die later op mijn eerste mail reageerden en op die manier ging het steeds beter lopen. Ik kwam ook in contact met journalisten waar ik interviews mee had die in Mexicaanse media gepubliceerd werden. Ook op radio en televisie was er aandacht voor het project. Het was fijn dat het project binnen een maand al zo goed verliep. Ik heb in verschillende dorpen veel foto’s van families kunnen printen. Het liep allemaal heel voorspoedig totdat corona uitbrak. Het idee was dit project over de hele wereld te doen om zo families uit verschillende landen met elkaar te verbinden. Ik zou eigenlijk naar Colombia vliegen om het project daar voort te zetten, maar Colombia zat op slot en toen ben ik net op tijd teruggevlogen naar Nederland.’

Mayagemeenschappen
‘Ik ging in februari in eerste instantie naar Mexico om te kijken of het project überhaupt werkt. Gelukkig kreeg ik direct hulp van lokale organisaties, die mij konden vertellen welke gebieden het veiligst zijn en geschikt voor het project waren. De mensen van de organisatie waarmee ik samenwerkte brachten me bij mensen die meteen enthousiast waren. Ze namen me mee naar kleine dorpjes in Yucatán, een schiereiland in het zuiden van Mexico waar nog veel inheemse Mayagemeenschappen zijn. We zijn bij veel van die families geweest en ik ben ook bij een aantal van hen verbleven. Ik spreek Spaans en heb ook wat woorden Maya geleerd om met ze te kunnen praten over hun leven en de cultuur die langzamerhand aan het verdwijnen is. Ik heb daar veel foto’s gemaakt wat ze heel bijzonder vonden. Vooral de printer, want deze bouwt de kleuren in laagjes op, dus eerst komt geel, daarna rood, dan blauw en daarna is de foto pas klaar. Er stonden allemaal kinderen om de printer heen en het was altijd een verrassing wat er uitkwam. Ze raakten er vaak geëmotioneerd door wat ik erg ontroerend vond.’

Quarantaine
‘Toen ik terug kwam in Nederland had ik nog heel veel fotopapier over. Ik dacht toen dat mensen in quarantaine het misschien ook wel leuk vinden om een geprinte foto te krijgen die ze kunnen opsturen naar dierbaren die ze op dit moment niet kunnen opzoeken. Je kan dan van de foto een soort communicatiemiddel maken.’ Aileen was vanuit Mexico eerst bij haar ouders in Bilthoven ingetrokken. ‘Ik ben opgegroeid in Bilthoven en altijd op de Werkplaats naar school gegaan. Ik nam contact op met de Werkplaats om te vragen of ze mee wilden werken aan het initiatief en of ze in hun nieuwsbrief wilden vermelden dat mensen contact met mij konden opnemen. Ze vonden het meteen heel leuk. Ik ben in de omgeving rond gaan fietsen en heb quarantaine foto’s gemaakt van families achter het raam. De foto’s geef ik altijd gratis met het idee dan het een project is dat voor iedereen toegankelijk is en wat fijn is om te krijgen. Ik ben naar al die families toe gefietst en het was hartstikke bijzonder om te doen. Dit project draait om families en de huiselijke omgeving. Het is een hele waardevolle ervaring en zorgt dus ook voor verbinding. Toen er niemand bij mijn oma mocht komen heb ik foto’s voor het raam gemaakt van mijn ouders en een oom en tante. Die heb ik geprint en in het tehuis van mijn oma afgeleverd. Mijn oma was er heel blij mee en toen dacht ik misschien vinden andere oma’s het ook wel heel leuk. Inmiddels heb ik de afgelopen weken van meer dan dertig families foto’s gemaakt.’

Crowdfunding
Wanneer de coronapandemie voorbij is wil Aileen het project in conflictgebieden weer voortzetten. Mexico is overigens een van de meest gewelddadige landen ter wereld. Er zijn veel conflicten tussen kartels en gewapende groepen waar burgers vaak tussenin zitten en er zijn veel vluchtelingen uit andere landen. ‘Ik houd goed in de gaten welke landen het eerst weer veilig zijn.’ Aileen is van plan om een crowdfunding te gaan doen om het project Portaits for People draaiende te houden. ‘Momenteel ben ik bezig de verhalen uit te werken en een pagina op Instagram en Facebook te beginnen.’ Belangstellenden kunnen contact met Aileen opnemen via: aileen.vanleeuwen@gmail.com.