Over koetjes en kalfjes
AlgemeenOndanks alle commotie binnen de agrarische wereld met betrekking tot het Nederlandse stikstofbeleid, kreeg Jan-Willem uit De Bilt toch interesse in het (boeren-)leven op het platteland. Is het terecht dat boeren boos zijn? Moeten zij het roer omgooien en biologisch worden? Uit belangstelling besloot hij daarom vrijwilliger te worden bij biologische boerderij De Bonte Parels in Westbroek.
door Walter Eijndhoven
Afgelopen donderdag was vrijwilliger Jan-Willem weer aan de slag op De Bonte Parels. Zwetend van het harde werk op het land maakte hij weer tijd vrij om over zijn belevenissen op het platteland te vertellen. Gelukkig op anderhalve meter afstand, want hij zweette behoorlijk.
‘Je ziet er verhit uit, vandaag’. ‘Ja, het leven op zo'n boerderij gaat je niet in de koude kleren zitten’, vertelt Jan-Willem. ‘Samen met Rutger en Madelief, een stagière die hier vier weken werkt vanuit school, heb ik een omheining getimmerd. Oude palen eruit halen, planken opmeten, op maat zagen, gaten graven voor de nieuwe palen en alles moet natuurlijk waterpas zijn. Gelukkig kon ik de palen met de shovel halen’. Jan-Willem zat die dag voor het eerst op een shovel. ‘Het rijden daarop viel gelukkig erg mee, gewoon gasgeven en remmen. Alleen met die palen rijden, is nog wel een dingetje’.
Melkput
De dag van Jan-Willem begon vroeg. Om vijf uur in de ochtend was hij al aanwezig bij de boer. ‘Boeren werken erg hard en zijn al in de vroege ochtend in de weer. Dus ook dat wil ik meemaken. Om zes uur vanochtend stonden wij al in de melkput, tussen zijn dames, zoals Rutger hen noemt. Vanmorgen heb ik voor het eerst in mijn leven koeien gemolken. Rutger deed alles voor. De koeien staan zes bij zes in de melkput. Eerst de uiers schoonvegen, zodat de melkproductie al iets op gang komt en daarna hang je het melkapparaat aan de uiers. In het begin is dat best lastig, want je moet diverse handelingen verrichten. Op de startknop drukken en daarna de vier zuigers aan de uier hangen. Dat viel soms vies tegen. Na het melken laten de zuigers vanzelf los en kunnen de koeien hun weg vervolgen voor de volgende nog te melken koeien’.
Romantiek
Inmiddels is Jan-Willem al veel te weten gekomen over het leven op het platteland. En in dit geval over koeien. ‘Wist je dat een koe ook 9 maanden drachtig is? Hier heb ik nooit bij stilgestaan, maar ik hoor nu veel over deze dieren van Rutger en Christianne. Wacht even, ik heb heel veel informatie opgeschreven. Ik kan ook niet alles onthouden', vertelt Jan-Willem. Uit de jaszak van zijn groene overall pakt hij een blocnote vol aantekeningen. ‘Op het moment dat een koe klaar is om gedekt te worden, hebben Rutger en Christianne al besloten welke stier het beste bij deze koe past. De koeien krijgen hiervoor een driecijferige code, die hun zwakke plekken uitdrukt. Stieren hebben eenzelfde code, alleen wordt bij hen de sterke kant becijferd. Zo kunnen boeren de juiste match maken. Als koe en stier dezelfde cijfercombi hebben, passen zij goed bij elkaar. De romantiek tussen koe en stier is ver te zoeken, maar ja. Na inseminatie wordt, na dertig dagen, met een echo apparaat, door de dierenarts gecontroleerd of de koe drachtig is. En of er sprake is van een tweeling. Ook hier op de boerderij schijnt dat voor te komen. De laatste zes weken van de dracht staat de koe droog. Een soort “zwangerschapsverlof”. Tijdens die zes weken wordt zij niet gemolken, maar loopt zij vrij rond in de potstal en wordt zij extra verwend door de boer en boerin’.
Geboorte
Rutger en Christianne maken de geboorte van een kalf niet vaak mee. Meestal komt een kalf 's nachts ter wereld, net op het moment dat de boer en boerin zelf ook in een diepe slaap verkeren. 98% van de koeien regelt de geboorte zelf. Het afkalven gebeurt in diezelfde potstal, of in de wei, tussen de andere koeien. Jan-Willem: ‘Ik hoop dat ikzelf ook nog een keer een geboorte van een kalf meemaak, maar dan moet ik wel geluk hebben, begrijp ik van de boer. Als je ziet hoe de koe haar kalf droog likt. Haar ruwe tong schijnt de bloedsomloop en het spijsverteringskanaal te stimuleren. Met haar snuit duwt de koe haar kalf overeind, richting de uier. Deze is gevuld met biest, goed voor de antistoffen en eiwitten, die een kalf nodig heeft.
Helaas heeft Jan-Willem nog een afspraak in Amsterdam en moet hij snel naar huis. Volgende week vertelt hij meer over het wel en wee van de pasgeboren kalfjes op de boerderij.
