De namen van Pieter ter Beek en Philip de Leeuw (verzetshelden uit Bilthoven) staan op het Veenendaalse monument vermeld. (foto Donald Noorhoff) .
De namen van Pieter ter Beek en Philip de Leeuw (verzetshelden uit Bilthoven) staan op het Veenendaalse monument vermeld. (foto Donald Noorhoff) .

Bloemenhulde bij Kruis op de Berg

Algemeen

door Henk van de Bunt

Op 20 november heeft burgemeester Sjoerd Potters namens de gemeente De Bilt en Leo van Vlodorp namens de Historische Kring D'Oude School een bloemenhulde gebracht bij het monument 'het kruis op de berg' op de grens van Rhenen/Veenendaal.

In De Vierklank van 13 november werd een bericht hierover geplaatst; op die plaats zijn op 20 november 1944 zes mannen standrechtelijk door de Duitse bezetter gefusilleerd. Pieter ter Beek en Philip de Leeuw (verzetshelden uit Bilthoven) bevonden zich te midden van hen. Beiden waren gevangen genomen na de mislukte aanslag op de spoorlijn van Utrecht-Amersfoort ter hoogte van Groenekan. Zij werden als 'Todeskandidaten' bestemd om in geval van een represaillemaatregel te worden gefusilleerd. Dit was in de vroege ochtend van de 20e november 1944 ook het geval.

Ichthus-College
Jaarlijks worden op die dag op het Ichthus-College te Veenendaal gastlessen gegeven door nabestaanden van degenen die bij de fusillade het leven lieten en personen die in Veenendaal ondergedoken zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zo verzorgden Pauline Broekema (schrijver van het boek Het Boschhuis uit Bilthoven, een kroniek van de familie Ter Beek en volle nicht van Pieter ter Beek), en oud-wethouder van De Bilt Karel Beesemer (als Kareltje ondergedoken in Veenendaal) dergelijke lessen. Op het College was ook een tentoonstelling 'Waarom schrijf je me niet? Post uit de vergetelheid'. De expositie vertelt de verhalen van vier gevangenen in de concentratiekampen. Commissaris van de Koning van Utrecht Hans Oosters verzorgde met een toespraak de opening daarvan.

Herdenking
Jaarlijks wordt ook op die dag bij het monument een herdenking georganiseerd en dit jaar was daar ook voor het eerst na 75 jaar een vertegenwoordiging uit De Bilt bij; burgemeester, Sjoerd Potters en Leo van Vlodorp (oud-voorzitter van de Historische Kring) brachten een bloemenhulde. De plechtigheid werd opgeluisterd door een groep koperblazers. Veteranen verzorgden de erewacht. De groep van ruim 100 aanwezigen bestond uit nabestaanden van de slachtoffers van de fusillade, leerlingen van een klas van meerdere scholen en in het bijzonder van het Ichthus-college. Geschiedenisdocent Constant van den Heuvel is de motor achter de herdenkingen.

Gebed
Naast burgemeester Sjoerd Potters brachten Commissaris van de Koning Hans Oosters, de burgemeesters van Rhenen van der Pas, de locoburgemeester van Veenendaal Marco Verloop en de oud-burgemeester van Veenendaal Kolff eerbetoon aan de gevallenen. Leerlingen van het Ichthus-college droegen een gedicht voor, zongen een psalm en door allen werd tenslotte het Wilhelmus gezonden, waarbij de vlag in top werd gehesen. Tijdens de plechtigheid vertelde Pauline Broekema hoe Pieter ter Beek door haar moeder gekend was en bewonderde zijn inzet. Oud-burgemeester Kolff las de brief voor die hij van mevrouw Betty Bausch-Polak, de echtgenote van Philip de Leeuw, had ontvangen. Om gezondheidsredenen kon deze 100-jarige niet meer naar Nederland komen. Dit betreurde zij zeer. Ter afsluiting van de plechtigheid sprak Rabbijn Shmuel Katz de Kaddisj (het gebed voor de doden) uit zowel in het Hebreeuws als ook in het Nederlands.

Monument bij Jagtlust.
In De Vierklank van 13 november werd gemeld dat de naam van Philip de Leeuw ontbreekt op het Verzetsherdenkingsmonument bij Jagtlust. Leo van Vlodorp, kwam hier achter en ging op onderzoek uit. Met hem kwam de huidige voorzitter, Paul Meuwese, tot de conclusie dat zijn naam ten onrechte niet op de sokkel van het monument tussen zijn kameraden was vermeld. Namens de Historische Kring D'Oude School loopt een verzoek om ook de naam van Philip de Leeuw te laten vermelden. Sinds vrijdag 22 november wordt Philip - zijn roepnaam was Flip - herdacht als verzetsheld op de website van het Online Museum. Zie www.onlinemuseumdebilt.nl

V.l.n.r. Leo van Vlodorp, burgemeester Sjoerd Potters, oud-burgemeester Wouter Kolff, burgemeester  Hans van der Pas en de locoburgemeester Marco Verloop. (foto Donald Noorhoff)