Eeuwenlang heeft de kosterswoning achter de kerk als school gediend voor Westbroek en Achttienhoven. [uit het digitale archief van Rienk Miedema]
Eeuwenlang heeft de kosterswoning achter de kerk als school gediend voor Westbroek en Achttienhoven. [uit het digitale archief van Rienk Miedema]

Monumentale kerkgebouw van Westbroek wordt gerestaureerd

Algemeen Historie

Op 6 maart 1457 werd door de Dominicaan Joost Borre, wijbisschop van Bourgondië, een kapel aan de Kerkdijk ingewijd. Al in 1467 werd begonnen met een grote Gotische baksteenkerk, die in 1481 werd afgebouwd. Het monumentale kerkgebouw van Westbroek (Kerkdijk 12) is dus al zo'n 540 jaar oud.

In de 16e eeuw werd de kerk uitgebreid met een monumentaal koor en een consistorie. In de twee kleine kapellen, die tegen de toren zijn aangebouwd, zijn de fresco's uit de vroege 16e eeuw gerestaureerd in 1992/1993. De thans uitgevoerde restauratie is dan ook niet de eerste die het kerkgebouw ondergaat. Het is wel voor het eerst dat een restauratie werd uitgesteld vanwege de mogelijke aanwezigheid van een grootoorvleermuis.

Spits
Eeuwenlang heeft de kosterswoning achter de kerk als school gediend voor Westbroek en Achttienhoven. Kosters waren behalve koster, ook onderwijzer. In 1545 werden in het koor de ingewanden van graaf Willem van Rennenberg begraven. Zijn hart werd in Zuilen en zijn lichaam in de abdij van Oostbroek begraven. In het koor ligt ook het beeld van Boudewijn van Sterkenburg. Op de toren heeft tot 1723 een lantaarn, een klein koepeltje, gestaan dat in 1750 is vervangen door een torenspits.

Grootoorvleermuis
Kerkrentmeester Willem Otten vertelt het nu met een glimlach, maar de grootoorvleermuis heeft toch voor wat hoofdbrekens gezorgd. Otten: 'De noordzijde van het kerkdak is dringend toe aan een grote onderhoudsbeurt. De voorbereidingen hiervoor zijn al jaren geleden opgestart en ook een groot deel van de benodigde middelen is bijeengebracht. Onder meer een overheidssubsidie met als voorwaarde, dat dit geld voor het eind van 2020 besteed zou zijn aan de restauratie. Toen dit voorjaar bleek dat er mogelijk een grootoorvleermuis in het kerkgebouw huisde kon er niet gestart worden. Gelukkig kwam alsnog de vergunning op tijd rond toen bleek dat wij de restauratie buiten het broedseizoen konden laten uitvoeren'.

Giften
Otten vervolgt: 'Van de benodigde 290.000 euro is een groot deel opgebracht door de kerkelijke gemeente middels collecten, actiedagen, giften, enz. Maar dus ook deels door een rijkssubsidie, die alleen benut kon worden als alles voor het eind van 2020 klaar zou zijn. Eind september zijn we aan de slag gegaan met gespecialiseerde aannemers en we hopen in februari dit deel van de restauratie afgerond te kunnen hebben'. De eeuwenoude kerk van Westbroek heeft dan weer gedeeltelijk een nieuw leiendak, maar ook is de houtconstructie van het dak waar nodig vervangen. Er is dan wat metsel- en voegwerk hersteld en de ramen van de consistorie zijn aangepakt.

Samen
Zo'n grote klus vraagt veel voorbereiding. Otten: 'Dat was samen met mijn collega kerkrentmeesters Van Vliet en De Bree best een uitdaging. Maar met ieders specialisme is het gelukt. Goede keuzes zijn belangrijk omdat het kerkgebouw natuurlijk zorgvuldig gerestaureerd moet worden, maar ook omdat het geld maar één keer uitgegeven kan worden. Gelukkig hebben we hulp van deskundige vrijwilligers uit de kerkelijke gemeente die hun expertise in bouwvoorbereiding en -begeleiding graag inzetten. Maar ook voor hand- en spandiensten kunnen we een beroep doen op een grote groep gemeenteleden die een klusje willen klaren, zoals bijvoorbeeld wat extra schoonmaken'.

Prijzig
Daarna begint het volgende traject alweer. Met z'n oud gebouw is er steeds weer wat anders te doen. 'Dat is nog best een uitdaging', geeft Otten aan. 'De kosten voor het onderhoud nemen toe omdat je precies gehouden wordt aan de regels die gelden voor monumenten. Restauratiewerk aan monumenten is prijzig. De kerkleden zijn begaan met het gebouw en hebben ruim bijgedragen om het ook deze keer weer mogelijk te maken. Die draagkracht kent wel zijn grenzen. Gelukkig zijn er ook daarbuiten gulle gevers die geld over hebben voor het behoud van dit bepalende dorpsgezicht'. Die betrokkenheid blijft ook nodig volgens Otten: 'We praten hier over de huidige restauratie, maar voor het werven van fondsen moeten we alweer vooruitkijken. We houden ons dan ook zeer aanbevolen bij eenieder die net als wij dit historische gebouw voor Westbroek in stand wil houden'. (Kijk voor meer informatie op www.hervormdwestbroek.nl)          (Jan Hennipman)

De restauratie van het dak is eind september begonnen en wordt naar verwachting in februari afgerond.
Westbroek in 1609. Zo zagen de kerk en zijn omgeving eruit, volgens de prent van L.P. Serrrurier. Het is een kopie uit 1723 van een anonieme prent uit het begin van de zeventiende eeuw. (Atlas Coenen van ’s Gravesloot; Utrechts Archief). De torenspits zou na een brand door een andere vervangen worden