Week van het Landschap bij Hooge Kampse Plas

Op woensdag 4 januari 1995 verscheen nummer 1 van de eerste jaargang van De Vierklank.

In dit jubileumjaar blikken wij terug en lezen wij nu opnieuw de verhalen uit al die uitgaven. Met de afronding van het project in zicht kijken we terug op de ontwikkelingen van 'het stinkgat van Groenekan'.

Het eerste verhaal over 'De Hooge Kampse Plas' in De Vierklank stamt uit 2004. Delen daaruit worden hier weer gegeven.

Henk van de Bunt 

door Martijn Nekkers
Tijdens de Week van het Landschap, die duurt van 26 september tot en met 3 oktober 2004, vinden er op verschillende plaatsen in de provincie activiteiten plaats. Het hoofdthema van dit jaar is 'Utrecht in het groen'. Rondom de stad Utrecht is veel natuur te vinden. Hoe deze natuurgebieden de toekomst tegemoet gaan is te horen, te lezen en te ervaren tijdens deze Week van het Landschap.

In Groenekan heeft de Stichting het Utrechts Landschap een tentenkamp opgeslagen aan het Hoogekampse Pad bij de Hooge Kampse Plas. Hier vinden diverse activiteiten plaats. Zondag 26 september kreeg de titel 'wandeldag' mee. Maar er kon die dag ook gevaren en gefietst worden. De weergoden waren het Utrechts Landschap welgezind. Een evenement als dit is daar in grote mate van afhankelijk. Zo kon men … of anders ontspannen langs de waterkant plaatsnemen met uitzicht op een plek waar in de toekomst een vogeleiland moet komen. Daar is nu nog niets van te zien. Het Utrechts Landschap had er zo'n 180 plastic zwanen uitgezet…

Met de pont van het Utrechts Landschap konden de bezoekers met eigen ogen zien dat het een mooie en heldere plas is geworden. Dat was in het verleden toch wel anders. De plas is in de jaren zestig uitgegraven om zand te winnen voor de aanleg van de A27. Later is die plas gedeeltelijk opgevuld met bouwafval. Het blijkt echter dat er nog veel meer in terecht is gekomen zoals olievaten, veel plastic, chemisch afval en huisvuil. Het resultaat was dat er in de wijde omgeving veel stankoverlast ontstond. De plas kreeg de bijnaam Groenekans Stinkgat. Het afval is vanaf 1975 gedeeltelijk weer afgedekt met slib dat vrijkwam bij de verbreding van het Amsterdam Rijnkanaal. De stankoverlast verdween en langzamerhand is de waterkwaliteit ook beter geworden. De plas is echter nog steeds niet geschikt als zwemwater. Er zitten nog te veel chemicaliën in het water. Wel zijn er nu weer veel vissen in het water. Hoe die er in terecht zijn gekomen is niet duidelijk. De plas staat namelijk niet in verbinding met andere sloten of rivieren. Volgens de gids op de boot zitten er nu karpers tot 1 meter lang en ook snoekbaars. Alleen: er mag niet op gevist worden. Dit is en blijft een stiltegebied. Het Utrechts Landschap (eigenaar van de plas sinds 2003) wil proberen hier weer een echt natuurgebied van te maken.

Vervuiling
In deze week vinden daarvoor werkzaamheden plaats. Aan één zijde wordt de kant afgegraven en getransformeerd in een glooiende oever die geleidelijk in het water verdwijnt. De bedoeling is dat hierdoor bijzondere waterdieren en waterplanten zullen verschijnen. Maar ook hoopt men dat hier dassen en ringslangen hun leefgebied zullen gaan vinden. Of dat gaat lukken is de nog maar de vraag. De natuur laat zich niet dwingen, zegt de gids erover. Op het ondiepe gedeelte in het midden hoopt men dat er in de toekomst een echt vogeleiland zal kunnen ontstaan. Ondertussen hebben de bezoekers een fraai uitzicht op de oevers. Op één plaats is aan die oever een boom omgewaaid. We hebben hierdoor uitzicht gekregen op zijn wortels. We zien tussen die wortels een boel plastic en andere troep. Het bewijs dat we op een plaats zijn die door de mens toch wel erg is vervuild. Tegelijkertijd is het goed te zien dat het Utrechts Landschap er alles aan doet om er weer een mooi natuurgebied van te maken…