Het Kikkerpad en de peilbuis
Algemeendoor Henk van de Bunt
Al sinds de 12e eeuw probeert de mens het water in stad en provincie Utrecht naar zijn hand te zetten. Eerst door het aanleggen van dijken, het graven van sloten en kanalen en later door het bouwen van sluizen, stuwen, molens en gemalen.
Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft in deze regio diverse fietsroutes uitgezet waarvan er ook een langs Groenekan en Westbroek voert. De routes voeren langs oude en nieuwe waterschaps-'kunstwerken' en vertellen het verhaal erbij.
Het rijden van deze fietsroutes is niet alleen het benutten van een uiterst zinvolle vakantiebesteding, het geeft ook een goed beeld van de drie taken van het waterschap: veilige dijken, droge voeten en schoon (oppervlakte-)water. Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is niet de enige organisatie die zich met water in Utrecht bezighoudt. Ook de gemeenten, Rijkswaterstaat, drinkwaterbedrijf Vitens en buurwaterschap hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht beheren sluizen, gemalen, rioolsystemen en pompstations. Het ministerie van Defensie bezat forten, sluizen, inlaatwerken en inundatiekanalen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Route
Wij kiezen voor een deel van een route, die midden in de stad Utrecht bij de Weerdsluis start maar stappen pas op de fiets bij de Schuif in de Groenevaart, daar waar je de Koningin Wilhelminaweg verlaat om naar de Gageldijk te komen. We missen daardoor ook Het Zwarte Water in de stad Utrecht, dat al bestaat sinds de 12e eeuw en zijn naam ontleent aan het zwarte, venige water. Ook 'omzeilen' wij het Rioolgemaal Professor Fuchslaan, dat het afval- en regenwater uit het rioolstelsel van Tuindorp naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie aan het Zandpad in Utrecht pompt. De schuif in de Groenevaart staat tegenwoordig altijd open om in droge tijden maar liefst 40 m3/min. water, afkomstig uit de Kromme Rijn, door te laten richting Maartensdijk. In het verleden is de schuif gebruikt om kwelwater van de Utrechtse Heuvelrug vast te houden. Dit is niet meer nodig in verband met verdroging. Bij de schuif staande zie je het recreatiepark Ruigenhoek goed liggen.
De in de volksmond bekende BeHaweg (Burgemeester Huydecoperweg) vervolgt zich richting Gageldijk en Zuilense Ring. Zover hoeven we niet te gaan. Op een derde van de te overbruggen afstand worden we uitgenodigd over een brug linksaf het natuurreservaat Polder de Gagel in te gaan. Op het bijgehorende kaartje staat in een verwijzingsteken uitdrukkelijk vermeld: 'Doorgang niet voor fietskarren'. Dit blijkt niet overbodig; zelfs met een gewone fiets moet je al aanleg voor slangenmens hebben, wil je de brug met sluis veilig doorkomen. Halverwege de jaren zijn in het kader van de Landinrichting Noorderpark plannen gemaakt voor verbetering van recreatieve mogelijkheden in het Noorderpark. In de plannen van de Landinrichtingsdienst werd de nieuwe functie van de Gagelpolder in hoge mate die van een recreatiepolder zoals dat ook voor de buurman, de Ruigenhoeksepolder, het geval was. Dit bos biedt vele mogelijkheden voor (natuurgerichte) recreatie, zoals fietsen, wandelen, kanovaren en skaten. Daarnaast draagt het bos ook bij aan de aantrekkelijkheid van het landschap en daarmee aan een leefbare omgeving voor de Utrechtse bevolking.
Het is (nu al) een voorrecht door dit bos te mogen fietsen; ook wanneer zonnestralen en regenbuien zich in een onvoorspelbaar patroon afwisselen. Ik moest denken aan die woorden, die ik ooit ergens las:
De natuur zegt ons zoveel,
de wind vertelt ons zijn verhaal,
De mensen horen geen wind, regen of zon.
De natuur vertelt ons zijn verhaal……
De Groene route -18 kilometer - via het sluizencomplex bij de Rijksmunt door Overvecht naar het Noorderpark en via Groenekan weer naar de Weerdsluis - is te downloaden op www.hdsr.nl of verkrijgbaar bij Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Postbus 550, 3990 GJ Houten (E-mail: post@hdsr.nl.)