De wethouder financiën had veel toe te lichten.
De wethouder financiën had veel toe te lichten.

De gemeente De Bilt verkeert financieel in zwaar weer

Algemeen

door Henk van de Bunt

De kadernota vormt de start van de planning en control cyclus van de gemeente De Bilt. De gemeenteraad stelt hiermee het kader, waarmee hij sturing geeft aan het opstellen van de begroting door het College. Bij de begroting controleert de gemeenteraad of die kaders zijn gerespecteerd en stelt de gemeenteraad de definitieve kaders voor de uitvoeringsagenda van het volgend jaar vast.

Bij de voor- en najaarsnota controleert de gemeenteraad de uitvoering volgens de begroting en stelt die waar nodig bij. Bij de jaarrekening ligt het accent op de controlerende taak. Donderdag 20 juni behandelde de gemeenteraad van De Bilt in een marathonvergadering (van 16.00 tot 23.45 uur) eerst de jaarrekening 2018 om vervolgens de Kadernota 2020-2023, met alleen stemmen van Forza De Bilt en SP tegen, vast te stellen.

Wethouder
Er waren tal van vragen aan het College; uiteraard waren de meeste bestemd voor wethouder financiën Dolf Smolenears. De portefeuillehouder ervoer voldoende waardering voor zijn beleid en wist vooral duidelijkheid te scheppen. In de aanbiedingsbrief van de kadernota ontkent Smolenears namens het College niets: 'Wij (het College) leggen thans de Kadernota 2020-2024 aan u voor als kader stellende opmaat voor de begroting 2020 en volgende jaren. In het geval wij geen aanvullende maatregelen nemen, tendeert de begroting 2020 richting een tekort van € 2,3 miljoen. Dat is onacceptabel, temeer omdat de gemeentelijke meerjarenbegroting evenmin sluitend is. Het tekort wordt met name veroorzaakt door nieuwe overschrijdingen op het gebied van jeugdzorg en de autonome loon- en prijsontwikkelingen. Na uw behandeling van deze Kadernota 2020-2024 benutten wij de periode tot het uitbrengen van de begroting 2020 om maatregelen uit te werken waarmee wij uw raad een sluitende begroting 2020 en een sluitend meerjarig perspectief willen voorleggen'.

Reacties politiek
De grootste oppositiepartij Beter De Bilt is niet blij. René Olthof: 'Deze gemeente had in 2003 nog een eigen vermogen van 57 miljoen euro. In 16 jaar zijn wij geland op ca. 18-19 miljoen. Dat baart Beter de Bilt zorgen. Voor de komende 3 jaar is er weinig reden tot optimisme. Wat ons betreft moeten we hier in de raad in januari 2020 duidelijk in hebben. Een vertrouwenscommissie lijkt daarbij de aangewezen weg. Wij zullen binnenkort met een motie van die strekking komen'. Donja Hoevers (D66) sloot haar bijdrage af met een compliment: 'We waren blij verrast door deze heldere en goed te lezen Kadernota. We zijn zeer te spreken over de indeling en hopen dat dit een nieuwe trend gaat worden. We hebben vertrouwen in het College en wachten op de begroting die we over enige maanden in dit huis zullen bespreken'.

Organisatie
Werner de Groot (CDA): 'De gemeentelijke organisatie is inmiddels al beter ingericht op participatie door de manier van gebiedsgericht werken, maar wordt nog wel geconfronteerd met een groot aantal vacatures en een hoog ziekteverzuim. Dit alles legt nog steeds veel druk op de organisatie, terwijl we daar juist zoveel van moeten verwachten. Voor sommige functies loopt de werving en selectie moeizaam en de inhuur van vervanging is een dure manier van tijdelijk oplossen. Het CDA meent dat in het kader van slagkracht en het komen tot een topkwaliteit bedrijfsvoering een goede monitoring hierop van belang is en komt daarbij tot een motie, waarin een rapportage per kwartaal wordt gevraagd.

Cultuuromslag
Erik van Esterik (PvdA) oogstte brede ondersteuning en waardering voor zijn pleidooi voor een grote cultuuromslag bij de gemeente. Volgens hem moet De Bilt niet teveel energie steken in details, maar groter gaan denken om geld te genereren. Dat vergt een omslag in het denken van het College, de raad en het ambtenarenapparaat. Van Estrik: 'De PvdA De Bilt denkt dat we moeten kiezen voor de belangrijke zaken. Het realiseren van een groot aantal betaalbare woningen. Het beheersen van de kosten van de jeugdzorg en WMO zodat deze lokale zorg behouden blijft. Wij vinden dat het College en ook de gemeenteraad, te veel tijd besteedt aan minder belangrijke zaken. De PvdA wil terug naar de kern waar de gemeente van is: het aanpakken van grote maatschappelijke opgaven. Dat verwachten inwoners van ons'.

Kaasschaaf
Theo Aalbers (CU): 'Uit het accountantsrapport volgt dat de financiële situatie en vooral de meerjarige financiële weerbaarheid zorgelijk is. De Bilt heeft geen geld voor nieuw beleid of beleidsintensivering. Zonder concrete plannen kunnen we alleen maar constateren dat het coalitieakkoord niet wordt uitgevoerd, alleen het gratis-beleid wordt ter hand genomen, met als alternatief de kaasschaafmethode; dan hoef je ook geen keuzes te maken. En dat is precies wat de Coalitiepartijen voorstellen in hun moties; in plaats van de ambtelijke organisatie en het College uit te dagen om met principiële keuzes te komen om de grote onderwerpen die de toekomst van het karakter van De Bilt bepalen (mobiliteit, duurzaamheid, sociaal domein, woningbouw en financiële positie) aan te pakken'.

Molens
Connie Brouwer vroeg aandacht voor een verdergaande integratie van de WMO, jeugd- en participatiewet, die het sociaal domein efficiënter en effectiever moet maken. Het is moet vooral de bedoeling zijn de inwoners door die integratie beter te kunnen helpen. Erik den Hertog (Bilts Belang) kan zich in bijna alle beleidsmatige ontwikkelingen vinden, behalve bij de onderwerpen klimaatakkoord en Voorveldse polder. Den Hertog: 'Er staat een zin in de kadernota bij het onderwerp klimaatakkoord, dat achterover leunen voor de gemeente geen optie is. Wij vinden het juist wel dat we achter over kunnen gaan leunen. Omdat we geen geld hebben en het klimaatakkoord nog niet definitief is. Dus kunnen we achterover leunen.

En de woorden 'mogelijke energietransitie' bij de Voorveldse polder? Wat gaan we daar doen? Windmolens plaatsen'?

OZB
Leontine Kok (VVD) reageerde na marathonbijeenkomst: 'We hebben een begrotingstekort van 2.3 miljoen, dat zorgen geeft. De grootste zorgen van de VVD zien toe op het slecht kunnen opvangen van financiële tegenvallers. Wij hebben de ambitie om te zorgen voor een solide financieel beleid en een goede dienstverlening. Wij hebben daarom ook ingestemd met moties die bijdragen aan een verbeterd toezicht van de gemeenteraad op de bedrijfsvoering van de organisatie. Daarnaast heeft de wethouder toegezegd in september de raad nieuwe financiële kaders voor te leggen. Wij weten welke veranderingen gewenst zijn van het huidige financiële beleid. Naast de ambitie voor een solide financiële basis, willen wij meer transparantie en wij willen dat het college de gemeenteraad actief moet informeren bij nieuwe uitgaven boven € 100.000. Wij accepteren geen tekort in de begroting en willen voorkomen dat de OZB wordt verhoogd'.

itter Slootweg.jpg

.

Als burgemeester Sjoerd Potters het beleid moet verdedigen, wordt hij in de voorzittersrol vervangen door raadslid Johan Slootweg
Er waren - tot laat in de avond - momenten van schorsing voor overleg.