Fotograaf Erwin Olof belicht

'Liever alleen, dan met surrogaat'. Een uitspraak van Erwin Olaf, de beroemde fotograaf, die er nog aan toevoegde: 'Het is bij mij al mijn hele leven alles of niets'. En gelijk heeft hij: het leven is vol van verlokkingen, verleidingen, prachtige kunst, liefdes, vriendschappen of basale en dierlijke emoties. Wie zich tevreden stelt met surrogaat en onechtheid, komt op zijn sterfbed bedrogen uit: Wat blijft zijn de echte en intense emoties, de rest is 'ijdelheid en najagen van wind', zoals Prediker dat treffend verwoordde.

In een boeiende lezing over Erwin Olaf door kunsthistoricus Krzysztof Dobrowolski, afgelopen zondagavond in Bilhoven, maakte het publiek kennis met leven en werk van de overigens nog springlevende fotograaf, en werd aan de hand van vele lichtbeelden de filosofie van de kunstenaar getoond: naast het prijzenswaardige 'alles-of-niets-scenario' de wat minder goed te begrijpen hang naar het menselijk naakt, om, zoals de inleider uitlegde, een kunst (of misschien zelfs wereld) 'zonder schaamte' te creëren.

Dat nu lijkt een betreurenswaardige misrekening: de schaamte, volgens de Bijbel ontstaan na het eten door Eva van de beroemde appel, vormt de basis van onze cultuur: zonder schaamte geen schuld en geen berouw. De schaamte, die Olaf in zijn werk wenst te overwinnen, is daarmee een van de essentiële pijlers van de Westerse beschaving: alleen schaamte duidt op het aanwezig zijn van een geweten, en dat houdt ons op het rechte pad. Of niet, natuurlijk. Macht en erotiek, daar lijkt het om te draaien in het werk van Olaf, terwijl de liefde een helaas zeldzame bezoekster is. (Peter Schlamilch)