Vogels tellen aan de Hoogekampseplas

door Walter Eijndhoven

Zaterdag 6 oktober telden duizenden vogelaars, in heel Europa, de trekvogels, op hun trek van noord naar zuid. Ieder voor- en najaar weer een spectaculair fenomeen. In het kader van het 60-jarig bestaan van de Vogelwacht Utrecht en het 50-jarig bestaan van het IVN telde een groepje vogelaars mee aan de Hoogekampseplas in Groenekan.

Bij vogeltrek denken velen waarschijnlijk aan bekende punten als de Bosporus in Istanbul, de straat van Gibraltar in Spanje of Falsterbo in het uiterste puntje van Zuid-Zweden. Ook Nederland kent echter dagen met spectaculaire vogeltrek, langs zee, maar ook in het binnenland. Eén van die trektelpunten in De Bilt is de Jacobssteeg en afgelopen zaterdag telden vogelaars ook bij de bij de Hoogekampseplas.

Vogelaars
Een groepje van zo'n 25, met kijkers, telescopen en camera's uigedoste vogelaars, turen over de plas. 'Drie putters naar zuid', twee kieviten op het eilandje', wordt geroepen als zij weer wat vogels zien overvliegen. 'Wij staan hier al vanaf 8.00 uur', vertelt Hanneke Lankhof, vogelaarster in hart en nieren. 'Vooral vanochtend tussen 8.00 en 9.00 uur was een goede trek. Zilverreigers, kneuen, putters, 5 boerenzwaluwen en vooral veel spreeuwen en vinken'. De Bilt was niet de enige plek in Nederland waar zoveel spreeuwen en vinken overkwamen. Later blijkt dat zaterdag tussen 9.00 uur en 16.00 uur 90.000 spreeuwen en 387.000 vinken werden geteld (een nieuw birdwatch-record!).

Blauwe kiekendief
Halverwege de ochtend komt een mannetje 'blauwe kiekendief' over. Het wit van zijn stuit, belicht door de zon, was goed te zien door de aanwezigen. Langzaam vliegt hij verder, naar het zuiden. De vogelaars in verwondering achterlatend. Dolgelukkig praten zij na over deze mooie waarneming. 'Dit is pas mijn derde dit jaar', 'Oh, van mij is dit mijn eerste', laten zij elkaar weten. Terwijl zij nog namijmerden, flitste opeens iets blauws langs, een ijsvogel. Met kijkers en camera's in de aanslag renden allen naar de struik waar zij dit mooie vogeltje verwachtten. Helaas had het beestje z'n biezen alweer gepakt.

Geteld
Op zo'n 150 plaatsen in heel Nederland telden natuurliefhebbers alle vogels die overtrokken. Dit jaar werden minstens 1.016.205 vogels geteld, verdeeld over 204 soorten. Helaas waren nog niet alle aantallen bekend, omdat diverse telposten hun gegevens nog moesten aanleveren. Wel moet worden gemeld dat dit jaar uitzonderlijk weer was voor de trekvogels, ter vergelijking: vorig jaar werden slechts 246.189 vogels geteld, verdeeld over 199 soorten. Helder zicht, zoals zaterdag 6 oktober is ideaal, net als een lichte tegenwind. Vogels vliegen dan lager en worden dan eerder opgemerkt door de tellers.

Thermiek
Uit Falsterbo (Zuid-Zweden) zijn afgelopen dagen grote aantallen vogels vertrokken richting zuiden, dus de verwachting in Nederland was groot. Dankzij de goede thermiek vlogen veel roofvogels over, waaronder groepen van 50 tot 100 buizerds en werden weer veel bijzondere soorten gezien, waaronder 23 rode wouwen, 7 visarenden, 44 bladkoningen, 78 beflijsters, 16 grote piepers, een roodkeelpieper, twee steppekiekendieven, een roodpootvalk en een nachtzwaluw. Dit jaar doen in heel Europa en Centraal-Azië 38 landen mee. De telgegevens van Europa worden verzameld door de partner van Vogelbescherming in Luxemburg.